ابوريحان محمد بيروني دانشمند بزرگ ايراني۱۵ سپتامبر ۹۷۳ ميلادي درمنطقه خوارزم كه در قلمرو دولت سامانيان بود به دنيا آمد. طبق تقویم میلادی قدیم (ژولیان)، بيروني پنجم سپتامبر آن سال متولد شده بود. زادگاه او كه در آن زمان روستاي كوچكي بود بعدا به «بيروني» تجديد نام داده شده است. بيروني كه ۷۵ سال عمر […]
ابوريحان محمد بيروني دانشمند بزرگ ايراني۱۵ سپتامبر ۹۷۳ ميلادي درمنطقه خوارزم كه در قلمرو دولت سامانيان بود به دنيا آمد. طبق تقویم میلادی قدیم (ژولیان)، بيروني پنجم سپتامبر آن سال متولد شده بود. زادگاه او كه در آن زمان روستاي كوچكي بود بعدا به «بيروني» تجديد نام داده شده است. بيروني كه ۷۵ سال عمر كرد ۱۳ دسامبر سال ۱۰۴۸ ميلادي (۲۲ آذر) در شهر غزنه (افغانستان امروز) وفات يافت.
بيروني در رياضيات، هيات (علوم فضايي) ، فيزيك، زمين شناسي و جغرافيا سرآمد دانشمندان عصر خود بوده است. دائرة المعارف علوم چاپ مسكو ابوريحان را دانشمند همه قرون و اعصار خوانده است. در بسياري از كشورها نام بيروني را بر دانشگاهها، دانشكده ها و تالار كتابخانه ها نهاده و به او لقب «استاد جاويد» داده اند. یک فرورفتگی در کره ماه به نام فارابی اسم گذاری شده است.
بيروني گردش خورشيد، گردش محوري زمين و جهات شمال و جنوب را دقيقا محاسبه و تعريف كرده است. خورشيد گرفتگي هشتم آوريل سال ۱۰۱۹ ميلادي را در كوههاي لغمان (افغانستان كنوني) رصد و بررسي كرد و ماه گرفتگي سپتامبر همين سال را در در غزنه به زير مطالعه برد. در زمان بيروني، سامانيان بر شمال شرقي ايران شامل خراسان بزرگتر، خوارزم و همه منطقه “فرارود” به پايتختي بخارا، زياريان بر گرگان و مازندران و مناطق اطراف، بوئيان بر ساير مناطق ايران تا بغداد، و بازماندگان صفاريان بر سيستان بزرگتر حكومت مي كردند.
