توریست های خارجی غیرمسلمان، مجذوب معماری های بیرونی و داخلی حرم و زیارتگاه ها هستند. اما حرم جذابیت ‌های دیگری دارد که ساعت ‌ها وقت گردشگران را می ‌گیرد؛ از تماشای معماری و نحوه زیارت کردن و نماز جماعت خواندن مردم گرفته تا چادرهای سفید گلداری که سر خودشان کرده‌ اند. اما در این بین […]

توریست های خارجی غیرمسلمان، مجذوب معماری های بیرونی و داخلی حرم و زیارتگاه ها هستند. اما حرم جذابیت ‌های دیگری دارد که ساعت ‌ها وقت گردشگران را می ‌گیرد؛ از تماشای معماری و نحوه زیارت کردن و نماز جماعت خواندن مردم گرفته تا چادرهای سفید گلداری که سر خودشان کرده‌ اند. اما در این بین محدودیت هایی وجود دارد که چندان به ذائقه این توریست ها خوش نمی آید. به گفته رئیس پژوهشکده گردشگری و زیارت دانشگاه فردوسی مشهد، بازار و اقتصاد زیارت در خراسان رضوی و مشهد سیاست‌زده است و مداخله زیاد در این بازار محدودیتی جدی است. دکتر علی یوسفی در مصاحبه ای با ایسنا معتقد است که یک راهبرد مشخص، روشن و مورد وثوق همگان لازم است تا جامعه را به سمتی حرکت دهد که موجب افزایش بهره‌وری اقتصادی‌ در حوزه گردشگری شود.
وی، ادامه داد: مداخله زیاد در این بازار محدودیتی جدی است؛ هم از حیث ذائقه و تنوعی که در کالا باید وجود داشته باشد، این محدودیت خیلی ملموس است و هم این که با قائده اقتصادی هماهنگ نیست، یعنی کنشگر اقتصادی در چارچوبی بسیار محدود و مراقبت‌شده باید فعالیت انجام دهد.

ایجاد فرصت نه فرصت سوزی
در بحث هتل‌داری، رستوران‌ ها، مراکز تفریحی و اقامتی مراقبت ‌های خیلی شدیدی وجود دارد؛ مراقبت ‌هایی که گاهی اوقات از منظر اقتصادی فرصت ‌سوزی است. رئیس پژوهشکده گردشگری و زیارت دانشگاه فردوسی مشهد با بیان این مطلب افزود: این مساله محدودیتی است که مداخلات سیاسی در عرصه اقتصاد زیارت و گردشگری به وجود می‌آورد.
به گفته یوسفی؛ برخی توریست های خارجی علاقه ویژه‌ای به قلیان دارند و قلیان را نه به عنوان ماده ‌ای که به آن معتاد هستند، بلکه به عنوان پرستیژ در نظر می ‌گیرند که البته مراتبی هم دارد؛ به عبارتی بخشی از لذت سفر و به عنوان یک جاذبه برای زوار خارجی مطرح است. این مساله یک قلیان ‌خانه را ایجاد می‌ کند و از طرفی هم یک فرصت اقتصادی و جاذبه است که با محدودیتی که ما در داخل داریم، چالش پیدا می ‌کند؛ گاهی ممکن است اماکن ورود پیدا کند که قلیان با مقررات داخلی سازگاری ندارد و شخص مقابل مجبور می ‌شود که این کار را نکند؛ یعنی وقتی این فرصت گرفته می ‌شود، یکی از انگیزه ‌های سفر را از بین می‌ برد و گاهی اوقات ممکن است روی مدت اقامت هم تاثیر بگذارد.
وی افزود: بخش دیگر هم ملاحظات ایدئولوژیک است؛ یعنی این مساله ممکن است جزو اختصاصات این شهر بوده باشد، در ظاهر رسمی نیست ولی در عمل اعمال می‌ شود؛ پس محدودیت‌های ایدئولوژیکی‌ای هم وجود دارند که می‌توانند نباشند و اگر نباشند هم محدودیتی ایجاد نمی‌کنند ولی در عین حال این بخش از اقتصاد سیاسی زیارت است که محدودیت‌های ایدئولوژیک، فرصت‌های اقتصادی زیادی را از این سفر می‌گیرند و یعنی جذابیت‌های سفر را پایین می‌آورند.