اشاره جمله: بدون شک، انسان نیازی جدی به مشورت و مشاوره دارد. این نیاز از ابتدای خلقت بشر با وی همراه بوده و این فقط به مسائل و مشکلات روزمره و زندگی امروز ختم نمی شود. احتیاج آدمی به مشورت های فکر و معنوی و اینده نگری موضوع مهمی است که مسئولان آموزش باید بیش […]
اشاره
جمله: بدون شک، انسان نیازی جدی به مشورت و مشاوره دارد. این نیاز از ابتدای خلقت بشر با وی همراه بوده و این فقط به مسائل و مشکلات روزمره و زندگی امروز ختم نمی شود. احتیاج آدمی به مشورت های فکر و معنوی و اینده نگری موضوع مهمی است که مسئولان آموزش باید بیش از پیش به آن فکر کنند. دانشجویان و دانش آموزان در بسیاری از امور شخصی و اجتماعی خود نیاز به مشاوره دارند. آنها مایلند که به مشاوران کارآزموده مراجعه کنند و از آنان در مسائل شخصی، خانوادگی، تحصیلی و شغلی کمک بگیرند. در سال های اخیر این موضوع پررنگ تر شده است و دانش آموزان از فرصت های به دست آمده می خواهند بهترین نتیجه را به دست آورند. اما سوالی که وجود دارد این است آیا مشاوران مدرسه واقعا به دانش آموزان مشاوره می دهند؟ مشاوره تحصیلی چه فایده ای برای دانش آموزان دارد؟
یکی از ویژگی های مهم یک آموزش و پرورش کیفی، وجود یک سیستم مشاوره ای کیفی است. مشاوره در مدارس برنامه ای مهم است که در عرصه تعلیم و تربیت جهان از سال های دور مورد توجه قرار گرفته است. مشاور یکی از ارکان مدرسه است و شروع کار موفق او در آغاز سال تحصیلی می تواند سالی بانشاط و پرغرور را برای مدرسه و حوزه مشاوره آن رقم بزند. در ابتدا، ارتباط مناسب با مدیر مدرسه و سایر عوامل می تواند بسیار تأثیرگذار باشد. اگر مدیر مدرسه با برنامه های مشاور خوب، همگام شود، تصمیم گیری های خوبی در این راستا انجام خواهد شد اما به عکس اگر مشاوران مناسب و متخصص و متعهدی او را همراهی نکنند، دردسرها و مشکلات بسیاری در طول سال تحصیلی گریبانگیر مدرسه و دانش آموزان خواهد شد.
از سوی دیگر، مشاوران نقش بسیار مهمی بر روی سلامت روانی کودکان و نوجوانان و آینده تحصیلی و کاری آنها ایفا می کنند. راهنمایی و مشاوره یکی از نیازهای دانش آموزان است، مشاوره تحصیلی و دیگر مشاوره ها یکی از ضروریات امروز دانش آموزان است تا بتوانند از این طریق بخشی از مشکلات را کاهش دهند.
وجود مشاورینی متخصص و مجرب می تواند زمینه ای را برای رفع مشکلات دانش آموزان و کمک رسانی به آنها برای تحصیل و انتخاب رشته باشد و این مشاوران باید با دقت و حوصله پای صحبت دانش آموزانی بنشینند که مشکلات آنها را آزار می دهد.
کمبود مشاور در مدارس
اما به گفته روانشناسان، کمبود مشاور در مدارس یکی از مهمترین معظلاتی است که دانش آموزان از این کمبود رنج می برند و برای بیان مشکلات و راه کارها دچار سردرگمی می شوند.
فائزه رمضانی در برنامهای که با موضوع «هدایت تحصیلی یا هدایت تحمیلی؟» به روی آنتن رادیو گفتوگو رفت، به کمبود مشاور آموزشی در مدارس اشاره کرد و گفت: بسیاری از مدارس کشور مشاور متخصص ندارند و برخی نیز مشاور ندارند. تعداد زیادی از مدارس به ویژه غیردولتیها، افرادی را به عنوان مشاور معرفی میکنند که تحصیلات روانشناسی و مشاوره ندارند.
وی افزود: آموزش و پرورش دستورالعمل و بخشنامههای خوبی برای مشاوره هدایت تحصیلی دانش آموزان دارد. همچنین جلسات زیادی برای مشاوران برگزار میکند و درباره هدایت تحصیلی به آنها آموزش میدهد اما نکته قابل توجه این است که مشاور برای مدارس کار میکند، به معنای دیگر، مدارس کارفرمای مشاور هستند نه اداره آموزش و پرورش.
این مشاور در پاسخ به چرایی عملکرد مشاوران تحصیلی در سوق دادن دانش آموزان به سمت رشتههای تجربی و ریاضی گفت: با درنظر گرفتن کارفرما بودن مدارس، مشاور در عین حال که کار خود را انجام میدهد تلاش میکند رضایت کارفرمای خود را نیز جلب کند.
رمضانی در تکمیل مطلب فوق افزود: طبیعی است با وجود این که مشاور تشخیص میدهد بهتر است دانش آموز در رشته فنی و حرفهای تحصیل کند، سعی میکند او را به ثبت نام در رشتههای نظری ترغیب کند تا کلاسهای درس مجتمع آموزشی را پر و در جهت رضایت کارفرمای خود حرکت کند تا شغل خود را حفظ کند.
آسیب های اجتماعی
از سوی دیگر، بسیاری از کارشناسان معتقدند آسیب های اجتماعی تهدیدی در کمین دانش آموزان است و در شرایطی که دانش آموزان دوره متوسطه دوم با انواع مختلف آسیب های اجتماعی و بحران های رفتاری مواجهند در این دوره مشاور در مدارس وجود ندارد و مشاوران برای اجرای هدایت تحصیلی در پایه نهم به دوره متوسطه اول منتقل شده اند.
در همین رابطه یک کارشناس آسیب های اجتماعی معتقد است: در طی چهار دهه ای که روانشناس هستم تمام دغدغه سال ها کار کردنم این بوده که مدارس به کودکان چه آموزش هایی می دهند هر چند به خوبی می دانیم معلمان دلسوزی داریم.
احمد پدرام با اشاره به وجود آسیب های اجتماعی در کشور افزود: این آسیب ها را ناگریز باید بپذیریم چراکه تنها مربوط به ایران نیست، اما باید بدانیم که چگونه فرزندان خود را در مقابل این هجمه از آسیبهای اجتماعی ایمنسازی و واکسینه کنیم.
آسیب شناس اجتماعی تصریح کرد: به عنوان یک روانشناس هر روز با کودکان پر استرسی مواجه هستم که لذتی از درس خواندن نمیبرند، هوش عاطفی و معنوی آنها رشد نمیکند و حتی به لحاظ جسمی هم دچار آسیبهای بسیاری هستند.
ناگفته نماند که نقش خانواده ها در مدارس هم بسیار مهم است. اهمیت بیش از حد آموزش در طی سال های اخیر، مسیر یک طرفه ای را در مقابل دانش آموزان و اولیا قرار داده که بدون مشاور متخصص و تربیت های لازم، نمی توان به مهارت های لازم در زندگی دسترسی داشت. نگرانی نسبت به آینده تحصیلی و شغلی دانش آموزان بی شک دغدغه اولیا است در این میان دور ماندن از آسیبب های اجتماعی و رسیدن به هدف آرمانی چالشی است که باید آموزش و پرورش به آن بیشتر از گذشته بیندیشد.