ماهور مهراد/ هوانوردی عمومی عبارتی کلی برای تمام انواع هوانوردی غیرنظامی به غیر از حملونقل هوایی برنامه‌ریزی شده و پروازهای برنامه‌ریزی نشده با هدف کسب درآمد یا پاداش است. در پروازهای هوانوردی عمومی از گلایدر و پاور پاراشوت تا جت تجاری استفاده می‌شود. بخش عمده‌ای از پروازهای انجام شده در جهان شامل هوانوردی […]
ماهور مهراد/
هوانوردی عمومی عبارتی کلی برای تمام انواع هوانوردی غیرنظامی به غیر از حملونقل هوایی برنامه‌ریزی شده و پروازهای برنامه‌ریزی نشده با هدف کسب درآمد یا پاداش است. در پروازهای هوانوردی عمومی از گلایدر و پاور پاراشوت تا جت تجاری استفاده می‌شود. بخش عمده‌ای از پروازهای انجام شده در جهان شامل هوانوردی شده و بسیاری از فرودگاه‌های جهان به این کار اختصاص داده می‌شوند. هوانوردی عمومی شامل بازه بزرگی از فعالیت‌های هوایی تجاری و غیر تجاری می‌شود.
تجربه سایر کشورهای اروپایی و امریکایی نشان می دهد که از سال ها قبل هوانوردی عمومی را جامه عمل پوشانده اند. در همین زمینه آژانس ایمنی هوانوردی اروپا در سال ۲۰۰۳ به منظور سامان دهی متمرکز پروازها در مرز هوایی اتحادیه اروپا تأسیس و مسئول تأیید صلاحیت پرواز و مقررات زیست محیطی شد.
همچنین تعداد ۲۱۰۰۰ هواپیمای غیرنظامی در بریتانیا ثبت شده اند که ۹۶ درصد آنها برای هوانوردی عمومی به کار می‌روند و سالانه ۱/۲۵ تا ۱/۳۵ میلیون ساعت پرواز با آنها انجام می‌شود. تعداد ۲۸۰۰۰ نفر دارای گواهینامه خلبانی شخصی و ۱۰۰۰۰ نفر دارای گواهینامه پرواز با گلایدر هستند. بعضی از ۱۹۰۰۰ خلبانی که دارای گواهی حرفه‌ای پرواز هستند نیز جزء هوانوردان عمومی حساب می‌شوند. ۱۸۰۰ فرودگاه یا باند یا پروازگاه برای هواپیماهای هوانوردی عمومی وجود دارد که اندازه آنها از فرودگاه داخلی بزرگ تا طول یک مزرعه کوچ متغیر است.
مقررات هوانوردی عمومی در بریتانیا توسط سازمان نظارت و ارزیابی شرکت‌ها و خطوط هواپیمایی کشوری بریتانیا وضع می‌شود. اگرچه افراد وضع‌کننده این قوانین به صورت دائم با آژانس ایمنی هوانوردی اروپا در ارتباط هستند. تمرکز اصلی بر استانداردهای صلاحیت پرواز و گواهینامه است که هدف آنها دستیابی به استاندار ایمنی بالا است.
در آمریکای شمالی نیز هوانوردی عمومی بسیار پر طرفدار است. در این کشور ۶۳۰۰ فرودگاه (۵۲۰۰ فرودگاه در آمریکا و ۱۰۰۰ فرودگاه در کانادا) برای هوانوردی عمومی وجود دارد. در مقایسه، تنها ۵۶۰ فرودگاه برای پروازهای برنامه‌ریزی شده تجاری وجود دارد. بر اساس آمار اتحادیه خلبانان و دارندگان هواپیما هوانوردی عمومی تولیدکننده بیش از یک درصد از تولید ناخالص داخلی آمریکا است و ایجادکننده ۱/۳ میلیون شغل در زمینه‌های خدمات حرفه‌ای و ساخت است.
مقررات و امنیت هوانوردی عمومی
بسیاری از کشورها حق نظارت بر رفت‌وآمدهای هوایی بر کلیه هوانوردی غیرنظامی خارج از مرز هوایی خود که عضو سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری (ایکائو) هستند را دارند. نمونه‌ای از این سازمان‌ها شامل اداره هوانوردی فدرال آمریکا، سازمان نظارت و ارزیابی شرکت‌ها و خطوط هواپیمایی کشوری بریتانیا، اداره هوانوردی فدرال (آلمان)، دفتر فدرال هوانوردی غیر نظامی در سوئیس، ترانسپورت کانادا، اداره ایمنی هوانوردی غیر نظامی در استرالیا، ریاست عمومی هوانوردی غیر نظامی در هند و سازمان هواپیمایی کشوری در ایران هستند.
حالا اما رییس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران در پیامی یکم تیرماه سال روز تاسیس این شرکت را تبریک گفت و درباره ارتقای جایگاه کشور در عرصه هوانوردی عمومی توضیحاتی را ارائه داد. سیاوش امیرمکری در این پیام آورده است: «۲۹ سال از روزی که شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران تاسیس شد، می گذرد. شرکتی که ابتدا با نام شرکت فنی و مهندسی فرودگاه‌های کشور آغاز به کار نموده و درگذر زمان و با همت و تلاش مدیران و کارشناسان متعهد و متخصص، توانست نقش خود را به عنوان تخصصی ترین، حساس ترین، پیچیده ترین و پرمسولیت ترین شرکت در صنعت هوانوردی کشور ایفا نماید.»
وی با اشاره به اینکه خانواده بزرگ شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران امروز در حالی بیست و نهمین سال روز تاسیس خود را گرامی می دارد که با وجود تحریم های صورت گرفته از سوی کشورهای غربی علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی و شیوع کرونا که صنعت هوانوردی جهانی را با چالشی بزرگ مواجه ساخته، به پیشرفت های خوبی دست یافته و از توان متخصصین داخلی در جهت پیشبرد صنعت بهره مند شده، افزوده است: «در دوره مدیریت جدید شرکت، اتمام پروژه‌های نیمه تمام با هدف ارتقای ایمنی و سطح خدمات به مسافران و توجه ویژه به هوانوردی عمومی را سرلوحه قرار داده و امیدوارم با کمک شما همکاران گرامی، گام های مهمی برای اهداف متعالی شرکت برداشته شود.
استفاده از هوانوردی عمومی نیاز اساسی امروز کشور است
یک کارشناس صنعت هوانوردی در اینباره گفت: با بهره برداری از هوانوردی عمومی ، فرودگاه‌هایی را که در عمل نیمه فعال و یا غیرفعال هستند را فعال کرده و همچنین بسیاری از منابع انسانی متخصص فارغ التحصیل شده اعم از فنی و عملیاتی ، جذب این بخش می شوند و از جهت ماموریت های تجاری ، هوانوردی عمومی می تواند به صورت مستقیم بر سایر صنایع نیز تاثیر گذار باشد که امید است با انعقاد تفاهم نامه اخیر ، این هدف ملی ، محقق شود.
آرمان بیات ادامه داد: هوانوردی خاص و هوانوردی عمومی در بسیاری از کشورها تفسیر خود را دارند و در واقع کشورها بر اساس سیاست های منطقه ای و محلی خود آنها را تعریف می کنند که در این بین آمریکا و اروپا تعریف مختص خود را نسبت به این دو شاخه از هوانوردی داشته که البته در قوانین عملیاتی نیز این دو بخش به یکدیگر شباهت بسیاری دارند. لذا لازم است در ایران نیز هوانوردی عمومی و خاص تجاری و غیر تجاری در حوزه بهره برداری ، تعریف و تفسیر مختص خود را داشته باشد. بیات افزود: با در نظر گرفتن این تعریف ما در کشور حمل و نقل هوایی تجاری یا ایرلاین داریم که ایرلاین نیز خود به چندین مدل تقسیم می شود و بخش بعدی نیز هوانوردی عمومی است که به صورت خلاصه ، هر فعالیتی غیر از ایرلاین در دسته هوانوردی عمومی قرار می گیرد ، اگرچه تجاری هم میتواند باشد.
گفتنی است که در هوانوردی عمومی نظام مالکیت هواپیما معنی پیدا میکند و سرمایه داران می توانند خود مالک هواپیما با اهداف اختصاصی شوند که در کشور ما آیین نامه دولت در این مورد وجود دارد. این افراد می توانند هواپیمایی را خریده و آن را در اختیار شرکت بهره بردار قرداده تا از آن نگهداری کند و مسئولیت های فنی و عملیاتی آن را به عهده بگیرد که ماهیت آن مالکیت هواپیمای شخصی با بهره برداری اختصاصی است. این اشخاص دیگر برنامه زندگی کاری و شخصی خود را با برنامه شرکت های هواپیمایی یا ایرلاین ها هماهنگ نمی کنند.
