زهرا ایران‌شاهی/ می گویند کیفیت آسفالت در ایران از پیش از انقلاب تغییری نکرده است و اگر میزان فرورفتگی در خیابان ها و اتوبان های اصلی شهر بیشتر شده به دلیل کمبود نیروی انسانی متخصصی است که آسفالت‌کشی را انجام می دهد. حال اگر این دست اندازها را در مقیاس جاده ها و سرعت […]
زهرا ایران‌شاهی/
می گویند کیفیت آسفالت در ایران از پیش از انقلاب تغییری نکرده است و اگر میزان فرورفتگی در خیابان ها و اتوبان های اصلی شهر بیشتر شده به دلیل کمبود نیروی انسانی متخصصی است که آسفالت‌کشی را انجام می دهد. حال اگر این دست اندازها را در مقیاس جاده ها و سرعت بالای خودروها در نظر بگیریم، منشا برخی سوانح رانندگی خواهد بود. جالب است که بی کیفیتی آسفالت ها مختص خیابان ها یا جاده های قدیمی نیست بلکه اتفاقا مسیرهای شهری یا برون شهری که بتازگی روکش آسفالت شده اند، دچار همین نقیصه هستند، به طوری که برایتان پیش آمده هنگام عبور از خیابانی که تازگی آسفالت شده، می بینید دانه های آسفالت به لاستیک خودرویتان چسبیده و براحتی از سطح زمین جدا می شود. برهم خوردن نظم و یکپارچگی آسفالت خیابان یا جاده بلافاصله پس از انجام عملیات روکش نیز به صحنه ای طبیعی و آشنا برای بسیاری از ما تبدیل شده است.
علت این مسائل چیست؟ چرا کیفیت آسفالت ایرانی و روکش آن در خیابان ها و جاده های کشور تا این اندازه نازل است؟ مشکل از کجاست؟ آیا آسفالت تولیدی کشور کیفیت ندارد؟ آیا پیمانکاران دقت لازم را در روکش کردن به کار نمی بندند و دلسوزی لازم را در این باره ندارند؟ آیا زیرسازی خیابان ها و جاده های کشور نامناسب است؟ آیا نکات فنی لازم برای آسفالت کردن رعایت نمی شود؟ آیا نظام مالی و مقرراتی پیمانکاری آسفالت کشور مشکل دارد؟ بررسی ها نشان می دهد عمر مفید آسفالت در کشورهای پیشرفته حدود ۱۳ سال است در حالی که عمر مفید آسفالت در ایران به حدود سه سال می رسد. یعنی عمر آسفالت کشورهای پیشرفته چهار برابر ایران است. به عبارت دیگر، هزینه ای که در ایران صرف می شود، چهار برابر کشورهای پیشرفته است.
اخیرا رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در بازدید از محورهای مواصلاتی و پروژه‌ای در دستور کار راهداری در استان تهران گفته است: اقبال و استقبال عموم کاربران جاده‌ای برای تردد از سطح محورهای استان تهران بالا است از این رو امیدواریم با برنامه ریزی و تلاش مضاعف شاهد سرعت قابل توجهی در روند پروژه‌های در دست اجرا باشیم.
عبدالهاشم حسن نیا به حساسیت و اهمیت بحث نگهداری از راه‌ها اشاره و بر تسریع در عملیات و حسن اجرای پروژه روکش ۳۰۰ کیلومتر از راه‌های استان تهران با رعایت نکات فنی تاکید کرد.
رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای با اشاره به حجم بالای تردد در محورهای مواصلاتی پایتخت اذعان کرد: محورهای این استان می‌بایست ایمن و استاندارد باشد و در این زمینه با نصب نیوجرسی و جدا سازی لاین‌های رفت و برگشت اقدامات مناسبی صورت گیرد.
این در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند، نظام ناسالم مالی و مقرراتی پیمانکاری، باعث کاهش کیفیت آسفالت تولیدی و روکش های آسفالت در خیابان ها وجاده های کشور می شود و این مساله در بخش های مختلف، خود را نشان می دهد.
پیمانکاران معتقدند، بودجه و هزینه در نظر گرفته شده برای انجام یک پروژه روکش آسفالت در قالب مناقصه واقعی نیست و بسیاری از پیمانکاران چون می خواهند حتما کار را بگیرند و برنده مناقصه باشند، مجبورند به شرایط غیرواقعی تعیین شده تن بدهند تا شرکتشان کاری برای انجام دادن داشته باشد. به آن معنا که سنگ اول بنا کج نهاده می شود و همین سنگ کج سبب می شود ساختمان تا ثریا کج برود. البته این بخشی از ماجراست. در این میان پیمانکارانی هم هستند که چون می خواهند به هر قیمت برنده مناقصه آسفالت باشند، قیمت را به نازل ترین حد ممکن اعلام می کنند، اما بعد از برنده شدن و زمانی که نوبت انجام کار و محاسبات می رسد، متوجه می شوند این کار برایشان صرف نخواهد داشت و به همین دلیل مجبور می شوند از مواد کم ارزش استفاده کنند یعنی از کیفیت کار بزنند تا پروژه به سرانجام برسد.
برخی کارشناسان نیز معتقدند، نکات فنی تعیین کننده درکیفیت تولید آسفالت و روکش کردن باعث می شود، کیفیت آسفالت تولیدی و مصرفی کشور کاهش یابد. به عنوان مثال برخی پیمانکاران بر این عقیده هستند که اختصاص نیافتن بودجه در فصل مناسب آسفالت ریزی ـ فصول گرم سال ـ باعث می شود بر اثر سرما، آسفالت چسبندگی لازم را نداشته باشد. همچنین چون آب قاتل آسفالت نیمه آماده و ریخته نشده است، عملیات آسفالت ریزی به هر قیمت زیر بارش باران یا برف باعث می شود عمر مفید آسفالت استفاده شده در خیابان ها و جاده ها به کمتر از ۲۰ ماه کاهش یابد.
مشکل از زیرسازی است
در همین حال علی آزاد، دبیر انجمن راه سازان گفته است: حدود ۳۰۰ کارگاه آسفالت سازی در کشور داریم که حدود ۶۰ کارگاه در تهران وجود دارد. کیفیت آسفالت ایران مناسب است. قیر ایران خریدار فراوانی در بازارهای جهانی دارد و آسفالت تولیدی ما چیزی از آسفالت تولیدی در کشورهای پیشرفته کم ندارد؛ اما زیرسازی آسفالت ها نامرغوب است و خرابی آسفالت ها ناشی از کیفیت پایین مواد مصرفی در بخش زیرین یا پایه (مصالح شنی) است.
وی افزود: توصیه می شود از مصالح کوهی شکسته که از جنس آهک است برای مصالح زیرسازی آسفالت استفاده شود تا چسبندگی لازم به دست آید.
وی تصریح کرد: همچنین ماشین آلاتی که برای ساخت آسفالت در کارگاه ها یا انجام عملیات روکش مورد استفاده قرار می گیرد کیفیت بالایی دارد و مشکل خرابی ها تنها در بخش زیر ساخت است.
گفتنی است که براساس محاسبات فنی، فاصله کارخانه آسفالت سازی تا محل آسفالت ریزی نیز در کیفیت آن تاثیر بسزایی دارد. فاصله محل کارگاه تا محل آسفالت ریزی نباید بیش از ۲۰ کیلومتر باشد. چرا که در غیر این صورت، آسفالت گرما و متعاقبا چسبندگی خود را از دست می دهد. همچنین دمای آسفالت برای عملیات آسفالت ریزی و روکش، باید دست کم ۱۱۰ درجه سانتی گراد باشد در حالی که دمای برخی آسفالت ها به دلیل دور بودن مسیر به ۷۰ درجه سانتی گراد می رسد که پس از مدتی باعث ازهم گسیختگی آسفالت می شود و خرابی به دنبال دارد.
