کاوه ایرانی – روزنامه نگار/ مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق پیش از ظهر روز گذشته به همراه هیاتی بلند پایه وارد تهران شد. در همین ارتباط، پایگاه خبری میدل ایست‌آی به نقل از «منابع آگاه» مدعی شد ولیعهد سعودی از نخست‌وزیر عراق خواسته است میان ریاض و ایران میانجیگری را آغاز کند. بر […]
کاوه ایرانی –
روزنامه نگار/
مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق پیش از ظهر روز گذشته به همراه هیاتی بلند پایه وارد تهران شد. در همین ارتباط، پایگاه خبری میدل ایست‌آی به نقل از «منابع آگاه» مدعی شد ولیعهد سعودی از نخست‌وزیر عراق خواسته است میان ریاض و ایران میانجیگری را آغاز کند. بر اساس گزارش این پایگاه خبری، اولین تماس تلفنی که مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر جدید عراق پس از انتخاب شدنش دریافت کرد از محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان سعودی بوده است و بن‌سلمان از الکاظمی خواسته است میانجیگری میان ایران و عربستان سعودی را آغاز کند. به همین دلیل اکثر کارشناسان و تحلیلگران سیاسی اعتقاد دارند ماموریت ویژه الکاظمی در تهران، ایفای تقش میانجی بین ایران و عربستان است.
به گزارش «جمله» برخی کارشناسان معتقدند که ظریف در سفر خود به بغداد، مجموعه‌ای از ایده‌ها که می‌تواند آغاز روند تفاهم با عربستان باشد را مطرح کرده است؛ زیرا یک روز پس از سفر ظریف، الکاظمی برای دیدار با مقامات ایرانی به تهران می‌رود و قطعاً به همراه پیام‌هایی از ایران، عازم عربستان خواهد شد.
روزنامه الاخبار لبنان پیش از این پیش‌بینی کرده بود که «تحرکات ظریف به احیای وساطت عراق میان ایران و عربستان منجر می‌شود. پیش‌تر نیز در دوره نخست وزیری عادل عبدالمهدی، عراق برای وساطت میان تهران و ریاض تلاش زیادی کرده بود، اما بعد از ترور سردار قاسم سلیمانی این تلاش‌ها متوقف شد. سردار سلیمانی در زمان ترور خود در عراق پیامی از جانب ایران به عربستان حمل می‌کرد».
عراق دنبال رابطه با ایران و عربستان است
محمود دهقان کارشناس روابط امور بین‌الملل معتقد است که در گذشته نیز تمامی نخست وزیرهای عراق سفرهای مشابهی را به عربستان و ایران داشته‌اند؛ زیرا عراق دنبال برقراری رابطه و تعامل با هردو قدرت منطقه است.
به گفته وی، سفر الکاظمی به تهران و ریاض، تنها جنبه دیپلماسی دارد و به نظر نمی‌رسد هدف دیگری را دنبال کند.
به گفته این کارشناس روابط بین‌الملل، دولت الکاظمی و عراق نمی‌تواند در نقش میانجی میان ایران و عربستان ظاهر شود؛ زیرا همیشه کشورهای میانجی، جزئی از قدرت‌های منطقه بوده‌اند. دهقان معتقد است که دیدار محمدجواد ظریف با رهبران اقلیم کردستان عراق، به منظور کاهش حضور برخی از گروهک‌های تروریستی است. به گفته وی، الکاظمی دنبال برقراری موازنه ارتباطی میان ایران و عربستان است؛ زیرا آمریکا به عنوان یکی از متحدان عربستان، نخست وزیر پیشین عراق را سرنگون کرد که البته ایران نیز رابطه‌ای امنیتی و اعتقادی با عراق دارد و به همین دلیل الکاظمی برای حفظ روابط دو کشور تلاش می‌کند. این کارشناس روابط بین‌الملل خاطرنشان می‌کند: پس از استعفای دولت قبل و با توجه به برخی اعتراضات، تا مدتی روابط ایران و عراق کم رنگ شده بود که در همین راستا محمدجواد ظریف به عراق سفر کرد تا فصل دیگری از روابط میان بغداد و تهران را آغاز کند. سعدالله زارعی کارشناس مسائل بین الملل نیز با اشاره به سفر مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق به ایران و اهمیت این سفر در نقشه سیاسی تحولات منطقه اظهار کرد: «مقامات ایران و عراق همواره در رفت و آمد بودند و یکی از کشورهایی که حجم زیادی از رفت و آمدهای دیپلماتیک را دارند ایران و عراق هستند». وی درباره سفر محمد جواد ظریف به عراق و دیدار با مقامات مختلف این کشور گفت: «سفر وزیر خارجه یک مساله طبیعی و عادی است و در آینده باز هم اتفاق می‌افتد، خواه این سفرها توام با یک تحول سیاسی باشد یا نباشد. ما این سفر را از زاویه روابط عادی و رو به توسعه دو کشور نگاه می کنیم». این کارشناس مسایل منطقه با بیان این که سفر نخست وزیر عراق به ایران و عربستان و کشورهای منطقه یک مساله طبیعی به نظر می آید افزود: «تمام نخست وزیران عراق در بدو مسئولیت سفرهایی به ایران و عربستان داشته‌اند و گویا یک سنت است که در عراق جاری است. در زمان آقای مالکی و عبادی و عادل عبدالمهدی این سفرها انجام شده است و این گونه نیست که این سفر یک تصمیم ویژه باشد. در عین حال مرسوم است که در مذاکرات با کشورهای منطقه یک سلسله موضوعات فراتر از مسایل دو کشور مطرح شود». وی در پاسخ به این که الکاظمی ماموریت بهبود روابط ایران و عربستان را در این سفر دارد؟ گفت: «با توجه به اینکه نشانه ای از سوی عربستان برای این کار دیده نمی‌شود بعید است و خیلی این مساله را وارد نمی‌دانم. الان هیچ اتفاقی بین ایران و عربستان نیفتاده که بخواهد حامل پیامی برای ما و عربستان باشد اما حتما مذاکراتی در این باره خواهد شد».
زارعی درباره روابط ایران و عراق و نگرانی‌های سیاسی و امنیتی که در یک سال اخیر به ویژه ایجاد شده است با اشاره به سابقه طولانی تعامل ایران و عراق بعد از سقوط صدام گفت: «از وقتی ایاد علاوی سر کار آمد تا امروز تجربیاتی در روابط سیاسی‌مان با عراق داریم و اتفاقات بزرگی در صحنه سیاسی عراق نیز افتاده است که هر کدام می‌توانست شرایط سیاسی عراق را صد در صد دگرگون کند اما روابط ایران و عراق به صورت یک خط ممتد افزایشی بوده است و شاهد رکود یا نزول در روابط نبودیم، در حالی که برخی دولت هایی که در عراق روی کار آمدند موصوف به دولت سکولار یا اسلامی و انقلابی یا میانه‌رو بودند اما در همه این دوران ها روابط دو کشور در همه زمینه ها رو به رشد بوده است و تجربه به ما می‌گوید در این دوره هم در همین مسیر خواهیم بود و روابط دو کشور تحت تاثیر برخی تکانه‌های سیاسی قرار نمی‌گیرد».
عربستان شکست ترامپ را پیش‌بینی کرده است
حسن هانی زاده، کارشناس خاورمیانه معتقد است که سفر محمدجواد ظریف به عراق با چندین هدف بوده است.
به گفته وی، وزیر امور خارجه در این سفر ابتدا دنبال گسترش همکاری‌های مشترک میان ایران و عراق در حوزه‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی است. وی همچنین آخرین نتایج کمیته تحقیق مربوط به ترور شهید سردار سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس را با مقامات امنیتی عراق مورد بحث قرار داده که گفته می‌شود سرنخ‌هایی هم در مورد همکاری برخی از عوامل داخلی با نیروهای آمریکایی در این ترور به دست آمده است.
به گفته این کارشناس مسائل خاورمیانه، به دلیل اینکه مرزهای کشورهای منطقه به دلیل شیوع ویروس کرونا در جهان، بسته است، حجم مبادلات اقتصادی ایران و عراق نیز به شدت کاهش پیدا کرده که پیدا کردن یک راهکار اقتصادی برای این موضوع، در مدار توجه الکاظمی خواهد بود. برنامه‌ریزی برای تحقق چشم‌انداز ۲۰ میلیارد دلاری مبادلات اقتصادی میان دو کشور از دیگر اهداف سفرهای مقامات دو کشور است.
هانی زاده میی‌گوید که سفر الکاظمی به عربستان به دلیل وخامت حال پادشاه عربستان به تعویق افتاده و به همین دلیل سه شنبه به ایران سفر خواهد کرد و بعد از آن راهی عربستان می‌شود.
به عقیده وی، سفر نخست وزیر عراق به ایران و عربستان بسیار مهم است؛ زیرا ریاض در طی سال‌های گذشته سیگنال‌هایی را برای تجدید نظر در سیاست‌های تخریبی خود در منطقه برای ایران ارسال کرده است.
به گفته این کارشناس مسائل خاورمیانه، در حال حاضر رژیم سعودی در منطقه و جهان دچار انزوای سیاسی شده و پیش‌بینی‌شان این است که دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا شکست خورده و رقیب وی، جو بایدن وارد کاخ سفید خواهد شد که این مساله چالشی جدی برای عربستان خواهد بود و به همین دلیل تلاش می‌کنند مشکلات و تنش‌های خود در منطقه را کاهش دهند و تا مشخص شدن نتایج انتخابات آمریکا منتظر بمانند.
