زهرا ایران‌شاهی/ مدیرعامل شهر فرودگاه ها اخیرا گفته است که با وجود تحریم‌های صورت گرفته از سوی کشورهای غربی علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی و شیوع کرونا که صنعت هوانوردی جهانی را با چالشی بزرگ مواجه ساخته، به پیشرفت‌های خوبی دست یافته و از توان متخصصین داخلی در جهت پیشبرد صنعت بهره مند شده […]
زهرا ایران‌شاهی/
مدیرعامل شهر فرودگاه ها اخیرا گفته است که با وجود تحریم‌های صورت گرفته از سوی کشورهای غربی علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی و شیوع کرونا که صنعت هوانوردی جهانی را با چالشی بزرگ مواجه ساخته، به پیشرفت‌های خوبی دست یافته و از توان متخصصین داخلی در جهت پیشبرد صنعت بهره مند شده است. یاوش امیرمکری افزوده است: در دوره مدیریت جدید شرکت، اتمام پروژه‌های نیمه تمام با هدف ارتقای ایمنی و سطح خدمات به مسافران و توجه ویژه به هوانوردی عمومی را سرلوحه قرار داده ام.
پرسش اصلی در حال حاضر این است که این پروژه ها چه پروژه هایی هستند و آیا برای اتمام آنها تلاش و بودجه کافی تخصیص یافته است؟ یکی از مهمترین این پروژه ها تکمیل ترمینال فرودگاهی سلام بود که نوروز سال گذشته آماده بهره برداری شد. این در حالی است که پنج فرودگاه (شامل فرودگاههای بین‌المللی اهواز، چابهار، هاشمی‌نژاد مشهد، شهید بهشتی اصفهان و فرودگاه تبریز) نیز با کمک بخش خصوصی در حال تکمیل است و اگرچه از این فرودگاهها بهره وری می شود اما پروژه هایی در گوشه و کنار فرودگاهها در جریان است که در حال انجام هستند.
پیش از آغاز تحریم ها نیز یادداشت تفاهمی هم برای سرمایه‌گذاری، طراحی و احداث ترمینال مسافری در فرودگاه بین‌المللی تبریز به ارزش ۵۰ میلیون یورو بین مدیرعامل وقت شرکت فرودگاههای و ناوبری هوایی ایران و رییس شرکت سهامی خاص ویتالی فعال در زمینه ساخت‌وساز به امضا رسید. همچنین درباره توسعه فرودگاه شهید بهشتی اصفهان، طرح توسعه این فرودگاه بین‌المللی با مشارکت و سرمایه‌گذاری ۱۲۰ میلیون یورویی شرکت وینسی فرانسه در دستور کارقرار گرفت یا توسعه فرودگاه چابهار در راستای توسعه مناطق واقع شده در سواحل مکران مورد بررسی قرار گرفت اما با آغاز دوباره تحریم های ظالمانه این قراردادها منتفی شد و طرح های توسعه فرودگاهی هم اکنون با کمک بخش خصوصی در جریان است.
اما برخی از کارشناسان این صنعت معتقدند برخی از فرودگاههای نیمه‌کاره که همچنان نیمه کاره باقی مانده اند درواقع در نزدیکی فرودگاههای بزرگ واقع شده‌اند و ممکن است برقراری پرواز از آنها برای شرکت‌ها هواپیمایی چندان پرمنفعت به‌نظر نرسد، زیرا در واقع شرکتهای هواپیمایی برای آنکه بتوانند در این فرودگاهها پرواز داشته باشند باید ابتدا نسبت به خرید هواپیماهای کوچک‌تر اقدام کنند تا بتوانند در این مسیرها پرواز داشته باشند. ضمن اینکه، فرودگاههای نیمه‌کاره (سقز، بروجرد، تربت حیدریه و ملایر) در شهرهای کوچکی واقع شده‌اند، در نتیجه تعداد مسافران و میزان تقاضا برای استفاده از آنها هم در مقایسه با فرودگاههای بزرگ‌تر بسیار کمتر است. درواقع کمبود و محدودیت تعداد مسافران موجب می‌شود تا پس از ساخته شدن و به بهره‌برداری رسیدن این فرودگاهها، ایرلاین‌ها و شرکتهای هواپیمایی یا علاقه‌ای برای نشست و برخاست در این فرودگاهها نداشته باشند یا حداکثر هفته‌ای یک یا دو پرواز در این فرودگاهها برقرار کنند که باز هم این آمار نمی‌تواند توجیهی برای ساخت و استفاده و تکمیل این فرودگاهها باشد. به عبارت دیگر، به دلیل کمبود و محدودیت منابع دولت برای تامین هزینه‌های مربوط به ساخت فرودگاهها، ساخت فرودگاههای جدید باید دارای توجیه اقتصادی باشد تا دولت و همچنین بخش خصوصی به فرآیند ساخت آنها وارد شود و تکمیل این پروژه‌های فرودگاهی که به وضوح غیراقتصادی هستند، محل اشکال است.
از سوی دیگر برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که ورود بخش خصوصی به پروژه‌های فرودگاهی نشان‌دهنده داشتن توجیه اقتصادی این طرح‌هاست و از پروژه‌های تکمیل شده توسط بخش خصوصی حمایت می‌کنند؛ این کارشناسان معتقدند از آنجایی که بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در هر پروژه عمرانی به موضوع توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری در آن بخش و بازگشت سرمایه و در واقع سوددهی آن بخش توجه می‌کند، پس در صورتی که شرکت‌ها و پیمانکاران بخش خصوصی به پروژه ساخت فرودگاههای نیمه کاره وارد شوند، حتما فواید مالی ورود به آن را بررسی کرده‌اند. در واقع بخش خصوصی بدون بررسی وارد سرمایه‌گذاری در هیچ بخش نمی‌شود و زمانی که بخش خصوصی به فرآیند ساخت فرودگاه وارد شد، به این معنی است که پیش ازاین توانسته مدل هزینه-فایده ساخت فرودگاه را تهیه کند. البته علاوه بر فرودگاه هایی که توسط بخش خصوصی ساخته می‌شود، ۵ فرودگاه نیمه کاره متعلق به بخش خصوصی (فرودگاه‌سلفچگان قم، ملایر، گناوه، سقز و فرودگاه ولیعصر بروجرد) هم در شهرهای کوچک قرار دارند که تکمیل این فرودگاهها هم با اما و اگرهایی همراه است.
درباره توسعه فرودگاه های کوچک اما توضیحات متعددی از سوی مسئولان داده شده است اما درباره ضرورت احداث این نوع فرودگاهها، مدیرعامل شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران در روزهای گذشته گفت: با توجه به افزایش تقاضای سفرهای هوایی و پاسخگو نبودن فضای ترمینالی فرودگاه بیرجند، توسعه ترمینال این فرودگاه در دستور کار قرار گرفت.
سیاوش امیرمکری اضافه کرد: فرودگاه بیرجند پیش از انقلاب احداث شده بود و از حدود سال ۷۲ ساخت ترمینال جدید در این فرودگاه آغاز شد و ترمینال، ساختمان تکنیکال بلاک و ساختمان‌های جنبی در محل جدید ساخته شد و به بهره‌برداری رسید. اخیرا به دلیل افزایش تقاضای مسافری، مانند افزایش تقاضا برای پروازهای عتبات و پروازهای داخلی به مقاصد تهران و مشهد، فضایی که آماده شده بود، پاسخگوی تقاضای مردم منطقه نبود. لذا با بررسی‌هایی که انجام گرفت، تشخیص داده شد که باید ترمینال فرودگاه توسعه پیدا کند.
امیرمکری در حال حاضر عمده پروژه‌های در حال انجام را کمیل همین پروژه‌های نیمه تمام عنوان کرد و اضافه کرد: تنها در شرایطی که تشخیص داده شود امکانات و فضای موجود ترمینالی پاسخگوی نیاز مناطق نیست، با مطالعات و بررسی توجیهات اقتصادی، پروژه‌های توسعه‌ای که توجیه اقتصادی داشته باشند، آغاز می‌شوند.
وی ادامه داد: اما هنچنان اولویت با اتمام پروژه هایی با پیشرفت بالای ۵۰ درصد است و برنامه‌ریزی شده که بتوانیم ظرف یکسال آینده این پروژه‌ها را به بهره‌برداری برسانیم.
این مدیر ارشد وزارت راه و شهرسازی سپس به طرح تکمیل فرودگاه گناباد اشاره کرد و گفت: در حال حاضر ترمینال جدید فرودگاه گناباد در حال ساخت است. با برنامه ریزی انجام شده قرار است انشاالله تا اواخر بهمن ماه سال جاری ترمینال جدید آن به بهره‌برداری برسد. وی با بیان اینکه سطوح پروازی شامل باند، اپرون و تاکسی وی این فرودگاه کامل است، ادامه داد: ساختمان های جانبی که برای استقرار نیروهای انتظامی در حال ساخت است و در حدود دو ماه آینده این ساختمان تکمیل می شود. همچنین مسئولان محلی احداث راه‌های دسترسی به فرودگاه را بر عهده گرفته‌اند و قرار است این مسیرها همزمان با تکمیل ترمینال فرودگاه گناباد آماده شود. امیدوار هستیم این پروژه تا آخر سال به جمع بندی برسد.
گفتنی است که وضعیت نامناسب بودجه اختصاص یافته به صنعت حمل ونقل هوایی که تکمیل و توسعه فرودگاههای نیمه تمام بخشی ازآن است، در مقایسه با سایر صنایع، نشان دهنده اولویت های مدیریتی کشور است که امیدواریم با توجه به اهمیت آن، نسبت به تکمیل فرودگاههای کوچک و تکمیل پروژه های مربوط به ایرتاکسی در فرودگاههای کشور و همچنین تجهیز و نوسازی هواپیماهای موجود و تلاش برای خرید ناوگان جدید توجه بیشتری شود.
