ماهور مهراد / پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین یک پرواز مسافربری متعلق به هواپیمایی بین‌المللی اوکراین از مبدأ تهران به مقصد کی‌یف بود که به اشتباه هدف شلیک پدافند هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت و سقوط کرد. این هواپیما در ۱۸ دی ۱۳۹۸ (۸ ژانویه ۲۰۲۰) ساعت ۶:۱۹ صبح، […]
ماهور مهراد /
پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین یک پرواز مسافربری متعلق به هواپیمایی بین‌المللی اوکراین از مبدأ تهران به مقصد کی‌یف بود که به اشتباه هدف شلیک پدافند هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت و سقوط کرد. این هواپیما در ۱۸ دی ۱۳۹۸ (۸ ژانویه ۲۰۲۰) ساعت ۶:۱۹ صبح، اندکی پس از برخاستن از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی هدف دو موشک قرار گرفت که به فاصله ۲۴ ثانیه از سامانه موشکی تور پدافند هوایی سپاه شلیک شدند و کمی بعد این هواپیما در نزدیکی شاهدشهر استان تهران سقوط کرد. همه ۱۷۶ سرنشین این پرواز جان باختند. مقامات کشور بلافاصله علت سقوط را نقص فنی اعلام کردند اما بعدا مشخص شد که برخورد موشک علت سقوط بوده است.
در روز بعد، مقامات اطلاعاتی آمریکایی اعلام کردند که تصاویر ماهواره‌های شناسایی مادون قرمز مستقر در فضا با اطمینان شلیک و نزدیک شدن دو موشک سطح به هوا به بدنه هواپیما را نشان می‌دهد. مقامات دفاعی انگلیس، ارزیابی آمریکایی‌ها در مورد برخورد موشک را تأیید کردند و نخست‌وزیر کانادا، جاستین ترودو، اظهار داشت شواهد نشان می‌دهد که این هواپیما توسط یک موشک ایرانی ساقط شده‌است. نیویورک‌تایمز با بررسی یکی از فیلم‌های منتشر شده در شبکه‌های مجازی که لحظه برخود موشک به هواپیما را نشان می‌داد، صحت آن را با نظر کارشناسان خود تأیید کرد و سپس مقامات نظامی و هوایی کشور نیز این واقعه را تایید کردند. از آن زمان تاکنون محتویات جعبه سیاه هواپیما بدلیل شیوع کرونا خوانده نشد و ماه گذشته به فرانسه ارسال شد.
حالا مدیرعامل سازمان هواپیمایی کشور نتیجه بازخوانی اطلاعات جعبه های سیاه (FDRو CVR) هواپیمای ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال را اعلام کرده است.
تورج دهقانی زنگنه در نشست مطبوعاتی از ساعت ۱۱.۳۰ مورخ ۲ شهریور در سالن اجلاس این سازمان برگزار شده، نتیجه بازخوانی اطلاعات جعبه های سیاه (FDR@CVR) هواپیمای ۷۵۲ شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال را اعلام کرد.
زنگنه گفت: بازخوانی جعبه‌های سیاه بویینگ ۷۳۷ اوکراینی برابر مقررات بین‌المللی و تحت نظارت و مسئولیت سازمان هواپیمایی کشوری ایران انجام شده است.
وی افزود: به هنگام بازخوانی نمایندگان کشور آمریکا به عنوان طراح سازنده هواپیما، اوکرایین به عنوان ثبت‌کننده و بهره‌بردار، فرانسه به عنوان ارائه دهنده خدمات و مشاوره فنی، نمایندگان کشورهای کانادا، انگلستان و سوئد که اتباعشان در این پرواز بودند و نماینده سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) حضور داشتند.
زنگنه با بیان اینکه داده‌های هر دو جعبه سیاه هواپیما بدون مشکل فنی بازخوانی شد، افزود: تا ساعت ۶:۱۴:۵۶ همه متغیرهای پروازی عادی و هواپیما در شرایط نرمال بوده و CVR هواپیما تا ۱۹ ثانیه پس از انفجار موشک اول را ضبط کرده است.
رییس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه اقدامات و مشارکت صورت گرفته در فرآیند بازخوانی بر اساس استانداردهای ضمیمه ۱۳ پیمان شیکاگو بوده است، تصریح کرد: در داخل کابین پرواز، سه نفر خدمه پرواز و یک نفر معلم خلبان حضور داشته‌اند که هرسه متوجه شرایط غیر عادی شده و تا آخرین لحظات مشغول کنترل و هدایت هواپیما بوده‌اند. معلم خلبان نیز بعضی از راهنمایی‌ها را انجام داده و برخی اطلاعات از جمله اینکه هر دو موتور هواپیما فعال هستند را به خلبان اعلام می‌کند. با توجه به اینکه صدای کابین پس از ۱۹ ثانیه بعد از انفجار قطع می‌شود و موشک دوم ۲۵ ثانیه پس از آن شلیک شده و به مجاورت هواپیما می‌رسد، تحلیلی در مورد عملکرد و آثار موشک دوم از جعبه‌های سیاه هواپیما به دست نمی‌آید. چراکه قطعات ناشی از موشک اول و اصابت آن به هواپیما باعث قطع همزمان ضبط داده در جعبه‌های FDR و CVR، نوزده ثانیه پس از برخورد شده است.
وی با بیان اینکه سازمان هواپیمایی کشوری ایران از دفتر تحقیقات و تحلیل ایمنی هواپیمایی کشوری فرانسه جهت همکاری‌های بازخوانی تشکر کرده است، گفت: اطلاعات استخراج شده در اختیار نمایندگان کشورهای ذی‌ربط قرار گرفته تا تحلیل‌های ایمنی و فنی خود را در چهارچوب استانداردهی ایکائو به سازمان هواپیمایی کشوری ایران ارائه کنند.
زنگنه گفت: این اقدامات با هدف ایمنی و جلوگیری از رخداد‌های مشابه صورت می‌گیرد و هرگونه استفاده سیاسی از این فرایندها ضمن اینکه در تعارض با اهداف مورد تصریح ایکائو قرار دارد، روند رسیدگی به سانحه را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
رییس سازمان هواپیمایی کشوری گفت: سازمان هواپیمایی کشوری از تمام ذی‌نفعان درخواست می‌کند که از بیان هر نوع تحلیل و یا استفاده از این اطلاعات که در راستای افزایش ایمنی نباشد، خودداری کنند. گفتنی است گزارش نهایی این سانحه در زمانی دیگر منتشر و درباره آن اطلاع رسانی خواهد شد.
گفتنی است که حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در همان زمان نیز در تماس تلفنی با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین برای رفع اتهام‌ها از تشکیل تیم مشترکی از کارشناسان دو کشور برای بررسی دقیق علت حادثه خبر داده بود و اطمینان داده بودند که علت این حادثه را پیگیری خواهند کرد. ایران همچنین از همه کشورهای مرتبط به موضوع دعوت کرد در تحقیقات حضور داشته باشند. با وجود درگیری و سنگ اندازی های امریکا، ایران حتی از آمریکا نیز برای حضور در تحقیقات دعوت کرد که در پی آن هیات ملی ایمنی حمل و نقل آمریکا بامداد جمعه ۲۰ دی ماه در بیانیه‌ای اعلام کرد که در تحقیقات مربوط به سقوط این هواپیما حضور خواهد داشت.
روز شنبه ۲۸ تیرماه امسال نیز محسن بهاروند، معاون حقوقی وزارت امور خارجه ایران، خبر داد که جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی روز جمعه ۲۷ تیرماه به فرانسه ارسال شده‌است. او گفت «عملیات خوانش» جعبه سیاه در فرانسه از روز دوشنبه ۳۰ تیرماه شروع می‌شود. به گفته معاون وزیر خارجه ایران، جعبه سیاه توسط مسئولان سازمان هواپیمایی و «یک نفر از قضات» به پاریس برده شده‌است. این در حالی است که هنوز نتایج نهایی اعلام نشده است.
