آرین پارسی نژاد- روزنامه نگار / یکی از منابع اصلی درآمد بسیاری از مرزنشینان غرب کشور، شغل مشقت‌بار کولبری است که به دلیل توسعه نامتوازن اقتصادی در این مناطق، عدم بازدهی مناسب کشاورزی، نبود اشتغال پایدار و…. عده‌ای از هموطنان را ناچار به روی آوردن به این شغل کم‌درآمد و پرخطر کرده است؛ تا […]
آرین پارسی نژاد-
روزنامه نگار /
یکی از منابع اصلی درآمد بسیاری از مرزنشینان غرب کشور، شغل مشقت‌بار کولبری است که به دلیل توسعه نامتوازن اقتصادی در این مناطق، عدم بازدهی مناسب کشاورزی، نبود اشتغال پایدار و…. عده‌ای از هموطنان را ناچار به روی آوردن به این شغل کم‌درآمد و پرخطر کرده است؛ تا زندگی امروز خود را برای به دست آوردن نان فردایشان به خطر بیاندازند.اغلب این کولبران به صورت شبانه در کو‌ه‌های مرزی کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی تردد می‌کنند و کالاهای مختلفی از قبیل لوازم خانگی، پوشاک، چای، لاستیک خودرو و…. را بر پشت خود حمل و گاهی ناچار می‌شوند این کالاها را به طول ۲۰ کیلومتر در سخت‌ترین شرایط آب وهوایی حمل کنند که ساعت‌ها هم طول می‌کشد. به رغم تلاش بسیاری از فعالان مدنی و نمایندگان ادوار مجلس، همچنان شاهد صحنه های دردناکی هستیم که حکایت از مظلومیت این هموطنان دارد. هموطنانی که گویا فرزندان ناتنی این مملکت به حساب می آیند و هر روز تصاویر اجسادشان که هدف گلوله مستقیم قرار گرفته اند در رسانه ها منتشر می شود.
به گزارش «جمله» بر اساس اخبار منتشر شده تا کنون بیش از ده ها تن از هموطنان که اقدام به کولبری می کردند، توسط نیروهای مستقر در مرز، کشته شده اند. این هموطنان که مصداق بارز مستضعفین کشور هستند، به دلیل عدم مدیریت صحیح منابع و عدالت اجتماعی جان خود را به خطر می اندازند تا نانی بر سر سفره خانواده خود ببرند، اگر در این راه پر خطر از موانعی همچون سرمازدگی، انفجار مین های باقی مانده از جنگ و درست آخر هدف قرار گرفتن توسط ماموران مرزبانی، جان خود را از دست ندهند.
بی توجهی به فرامین رهبر انقلاب در برخورد با کولبران
مقامات مسئول در حالی راه ارتزاق مستضعفان مرز نشین را با برخورد های خشن، همچون کشتار چهارپایان کولبران، ضرب شتم کولبران و حتی شلیک مستقیم به آنان، بسته اند که در موارد متعدد رهبر معظم انقلاب بر عدم برخورد با این اقشار محروم کشور تاکید داشته اند.
رهبر معظم انقلاب در تاریخ ۸ اردیبهشت ۹۵ در جمع کارگزاران به موضوع مبارزه با قاچاق می‌پردازند و درخصوص کولبران می‌فرمایند «بايد با قاچاقچيان سفت و سخت رفتار كرد. البته منظور از مبارزه با قاچاق كالا، مقابله با كوله برهای ضعيفی كه در برخی مناطق اجناس كوچک را وارد می‌كنند، نيست بلكه منظور قاچاقچيان بزرگی است كه با ده‌ها و صدها كانتينر، اجناس قاچاق، وارد كشور می‌كنند.»
اما آنچه که از رفتار برخی ماموران مرزی مشخص است، آنان نه تنها به قوانین انسانی اهمیت چندانی نمی دهند، بلکه درکی از سخنان فرمانده معظم کل قوا ندارند که اینگونه بدون پروا هموطنان خود را هدف قرار می دهند.
روز شنبه ۱۵ شهریور به نقل از بستگان سه کولبری که بامداد چهارشنبه در منطقه مرزی سردشت و نزدیک مرز عراق به قتل رسیدند روایتی از وضعیت آنها و چگونگی کشته شدنشان نقل می‌کند که با ادعای ماموران مرزی در تعارض است.
پاسدار یحیی حسین‌خانی، فرمانده مرزبانی آذربایجان‌غربی روز جمعه در جمع خبرنگاران، سه جوان کولبر کشته شده در منطقه مرزی سردشت را “متجاوز مرزی مسلح” خواند که در حال ورود غیرقانونی به ایران هدف گلوله ماموران قرار گرفتند.
پسرعموی زانست حسن‌نژاد، جوانی که قصد داشته با دو دوست دیگر خود از عراق کالا به ایران حمل کند می‌گوید «آنها پنج کیلومتر مانده به مرز عراق بدون هشدار و به طور مستقیم هدف گلوله ماموران مرزی قرار گرفته‌اند».
او در گفت و گو با پایگاه خبری رویداد۲۴ گفت: «من هر ۳ نفر را کاملا می‌شناسم. آنها فقط به خاطر چند هزار تومان پول کولبری می‌کردند زیرا در منطقه ما کار نیست، کارخانه و زمین کشاورزی نیست بنابراین چاره‌ای نداریم به جز آنکه با کولبری معاشمان را تامین کنیم.»
زانکو احمدی و سروش ملکاری دو دوست همراه زانست بوده‌اند که هر کدام مدتی به عنوان کولبر فعالیت کرده‌اند. سروش، جوانترین این سه نفر، ۲۰ ساله بود و از یک سال پیش از طریق کولبری امرار معاش می‌کرد.
زانکو ۲۷ ساله و متاهل بود. بردارش می‌گوید هر دو از ۱۳ سالگی برای کمک به اقتصاد خانواده مجبور به کولبری شدند. او افزود زانکو و دوستانش قصد داشتند از عراق پوشاک و وسیله خانه وارد کنند اما هنوز از مرز رد نشده ماموران به سمت آنها شلیک کردند.
دایی سروش ملکاری نیز با تایئد اینکه او و دوستانش کولبر بوده و در داخل خاک ایران هدف گلوله قرار گرفتند دولت را متهم کرد که از طرفی برای جوانان شغل ایجاد نمی‌کند و از طرف دیگر موقع کولبری با آنها برخورد می‌کند.
در ماه‌های گذشته صدها کولبر در مناطق مرزی غرب ایران بر اثر شلیک ماموران مرزی کشته و مجروح شده یا بر اثر سقوط از کوه و یخ‌زدگی جان خود را از دست داده‌اند.
نامه نماینده به رئیس جمهور
امان‌ا… حسین‌پور، نماینده سردشت و پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی ۱۴ شهریور در نامه‌ای به رئیس جمهوری حسن روحانی با اشاره به قتل سه جوان کولبر از او پرسید: «چرا باید جوانان بی‌دفاع و مظلوم مناطق کردنشین برای یک لقمه نان، کولبری کرده و کشته شوند؟ متأسفانه دولت شما نه تنها شغلی ایجاد نکرده است بلکه بازارچه‌های رسمی و معابر رسمی کولبری را مسدود و کارگاه‌های تولیدی را به مناطق مرکزی و برخوردار منتقل کرده است.»
تذکر به وزیر کشور در مجلس
نماینده سردشت و پیرانشهر در نشست علنی ۱۵ شهریور مجلس در یک تذکر کتبی به وزیر کشور خواستار اعزام کارشناسان این وزارت‌خانه به منطقه شد تا ضمن “ساماندهی مرزهای رسمی، بازارچه‌ها و معابر رسمی کولبری” با مسببان حوادثی مانند قتل چهار کولبر برخورد کنند.
او خطاب به عبدالرضا رحمانی فضلی نوشت: «آقای وزیر می‌دانید که برنامه‌های دولت روحانی در زمینه ساماندهی معابر کولبری و جایگزینی مشاغل سخت و خطرناک نه تنها دردی از زخم‌های عمیق این قشر آسیب‌پذیر دوا نکرده بلکه به علت بی‌تدبیری حتی بازارچه‌های مرزی را هم به تعطیلی کشانده است.»
تذکر نمایندگان شهرستان‌های مرزی و مناطق کردنشین به مسئولان درباره رسیدگی به وضعیت کولبران سابقه‌ای طولانی دارد. عبدالکریم حسین‌زاده، نماینده نقده و اشنویه در مجلس‌های نهم و دهم حدود یک ماه پیش در یک پیام‌توئیتری نوشت که همچنان در پی گوشی شنوا برای شنیده صدای کولبران است.
عثمان مزین، حقوقدان و وکیل دادگستری می‌گوید کولبری شغل نیست و آشکارا موجب تحقیر انسان می‌شود “اما این شغل نامطلوب به دلیل نبود شرایط اشتغال در مناطق مرزی و کردنشین به مردم این مناطق تحمیل شده است”.
این حقوقدان گفت: «در قوانین کولبری جرم نیست و مجازات و عقوبت اقدام به آن کشته‌شدن و قتل نیست لذا مامور انتظامی حق ندارد بدون حکم قطعی مرجع ذیصلاح قضایی جان مردم را بگیرد. البته تا جایی که می‌دانم تا کنون هیچ ماموری به دلیل تیراندازی به کولبران مورد بازخواست و احضار قرار نگرفته است؛ این یعنی برخی به خود حق می‌دهند علناً کولبران را مستحق قتل بدانند.»
اغلب حقوقدانان و فعالان حقوق بشری بارها تاکید کرده‌اند که اگر برخی از کولبران در قاچاق کالا هم دخیل باشند شلیک مستقیم به آنها، پیش از بازداشت و سپردن‌شان به دستگاه‌قضائی برای اثبات جرم، توجیه‌پذیر نیست.
نماینده سردشت و پیرانشهر در اظهارات مشابهی می‌گوید: «سخن من به رئیس جمهور و هنگ مرزی و استاندار آذربایجان غربی آن است که اگر فردی مرتکب خلاف شده یا اگر قاچاق هم کرده، باید با او برخورد قانونی شود چنین فردی را باید دستگیر و محاکمه کنند. چرا می‌کشند؟»
مسئولان تا کنون به این پرسش پاسخی نداده‌اند. افزون بر این وعده‌های دولت برای سامان دادن به وضعیت کولبران، از جمله از طریق صدور کارت مرزنشینی، که عده‌ای بابت آن پول هم پرداخت کرده‌اند، هنوز نتیجه ملموسی نداشته است و ساز و کار استفاده از آن مشخص نشده است.
لینک کوتاه :
https://jomlehonline.ir/?p=112130
