اینجا نماد تهران است، جایی که از روز اول ساخت‌اش قرار بود سینه‌ای به وسعت تهران داشته باشد و قلبی به مهربانی همه تهرانی‌ها و حتا ایرانی‌ها، جایی که طبق گفته طراح و سازنده‌اش، معطوف به حقیقت، جوهره و عمق فرهنگ ایران است. اکثریت شهروندان تهرانی برج آزادی را به عنوان نماد شهر تهران معرفی […]
اینجا نماد تهران است، جایی که از روز اول ساخت‌اش قرار بود سینه‌ای به وسعت تهران داشته باشد و قلبی به مهربانی همه تهرانی‌ها و حتا ایرانی‌ها، جایی که طبق گفته طراح و سازنده‌اش، معطوف به حقیقت، جوهره و عمق فرهنگ ایران است. اکثریت شهروندان تهرانی برج آزادی را به عنوان نماد شهر تهران معرفی می‌کنند و پس از موزه‌ها و کاخ‌ها، سومین جایی است که شهروندان تهرانی برای معرفی به بازدیدکنندگان خارجی دارای اولویت می‌دانند.
میدان آزادی، جایی که در قلب آن دست کم از ۳۰ سال پیش تاکنون بسیاری از اتفاق‌هایی که برای ایران و ایرانی ماندگار و تاریخی شدند، رخ داد، درست در سایه آن هشتی مرموز زیبا بود که با حضور معمار انقلاب نام «آزادی» به خود گرفت.
تهران از گذشته با نماد زیبای برج آزادی شناخته می‌شده، عکس‌های افراد در کنار این برج در دوره‌های مختلف تاریخ نشان از این دارد که این برج از ابتدا جایگاه ویژه‌ای در بین مردم داشته است. جایگاهی که حتی برج بلند میلاد با وجود همه اشکال مدرن ندارد. برج آزادی در سال ۱۳۴۹ خورشیدی توسط حسین امانت، معمار برجسته ایرانی به‌عنوان نماد ایران مدرن در میان یکی از میدان‌های غرب تهران به نام میدان آزادی کنونی طراحی و ساخته شد.
میدان آزادی از بزرگترین میدان‌های تهران است که برج آزادی با ارتفاع چهل و هشت متر، به عنوان نماد تهران در آن قرار دارد. این میدان که قبل از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، میدان شهیاد نام داشت، به صورت بیضی ساخته شده است که در مرکز آن برج آزادی قرار گرفته است و در حاشیه آن دو مسیر اتومبیل رو که در بعضی قسمت‌ها به صورت دو طبقه ساخته شده است، قرار گرفته است.
در بنای برج آزادی و مسیرهای اطراف میدان نیز باغچه‌های چمن کاری شده به صورت شش ضلعی ساخته شده است. بنای برج در سال ۱۳۴۹ خورشیدی، توسط حسین امانت، معمار ایرانی ساخته شد. معماری برج، تلفیقی از معماری هخامنشی، معماری ساسانی و معماری اسلامی است.
در سال ۱۳۴۵ خورشیدی طرح یک نماد شناسایی ایران میان معماران ایرانی به مسابقه گذاشته شد و در پایان طرح مهندس معمار حسین امانت که در آن روزگار ۲۴ سال داشت و دانش‌آموخته دانشکده هنرهای زیبا بود برنده و بارأی ساخت برگزیده شد و عملیات ساخت برج در ۱۱ آبان سال ۱۳۴۸ آغاز شد و پس از ۲۸ ماه کار در ۲۴ دی‌ماه سال ۱۳۵۰ بانام برج شهیاد به بهره‌برداری رسید.
به گفته حسین امانت معمار برج، نقوشی که در میدان وجود دارد و باغچه‌ها و گل‌کاری‌ها را شکل می‌دهد، از طرح داخل گنبد شیخ لطف‌الله اصفهان الهام گرفته‌شده است. منتها هندسه دایره گنبد به بیضی تبدیل‌شده است. روابط لگاریتمی جالبی در هندسه و ابعاد گنبد مسجد شیخ لطف‌الله وجود دارد که دانش عمیق ریاضی معماران ایران در دوره‌های گذشته را نشان می‌دهد. طرح آب‌نما و فواره هم ملهم از باغ‌های ایرانی است و همین‌طور شیب میدان با دقت به‌منظور خاصی طراحی‌شده است. حد ارتفاع برج آزادی ۴۵ متر است و چون نزدیک فرودگاه مهرآباد قرارگرفته نمی‌شد که بلندتر از این ساخته شود ولی معمار قصد داشته وقتی فردی به بنا نزدیک می‌شود ناخودآگاه سرش را به سمت بالا ببرد.
- قوس اصلی میان برج، نمادی از طاق کسری مربوط به دوره پیش از اسلام و دوره ساسانی است و قوس بالایی آن‌هم یک قوس شکسته است. نقش‌های داخلی برج، تلفیقی از سنت و مدرنیسم است و به‌خصوص سقف طبقه دوم. در ورودی برج هر یک از لنگه‌های سنگی درب‌ها وزنی حدود ۳.۵ تن دارد. جنس درب‌ها از سنگ گرانیت است.
- مساحت زیربنای این میدان، حدود ۷۸ هزار مترمربع است و بنای آن به صورت دروازه‌ای به ارتفاع حدود ۴۵ متر ساخته شده است که پنج متر آن داخل زمین فرو رفته است و طاق آن از زمین، ۲۳ متر فاصله دارد و دارای هشت بخش مجزا است. عرض پایه این بنا ۶۶ متر است و ساختن آن ۳۰ ماه زمان برده است.
- برج آزادی شامل موزه، کتابخانه، واحد سمعی و بصری، سالن نمایشگاه، سالن اجتماعات، سالن برگزاری کنسرت و کنفرانس است. کتابخانه مجموعه با مساحتی حدود ۲۷۱۵ مترمربع و بیش از ۵۰۰۰۰ جلد کتاب، بسیار مجهز است و کتابخانه محققان و مولفان نیز، با مساحت ۲۴۳ مترمربع، مکانی است که از طریق ۳۰ دستگاه کامپیوتر به شبکه‌های اطلاع رسانی داخلی و خارجی متصل است.
