کتاب «وعده»، نوشته دیمون گالگوت و برگزیده جایزه ادبی من‌بوکر، اخیرا با ترجمه ریحانه عسکری از سوی نشر گویا عرضه شده است. جایزه ادبی «مَن بوکر» که به نام جایزه بوکر هم شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین جوایز ادبی دنیاست که هرسال به بهترین رمان جدید انگلیسی‌زبان اعطا می‌شود. دیمون گالگوت (متولد ۱۹۶۳) نویسنده، رمان‌نویس […]
کتاب «وعده»، نوشته دیمون گالگوت و برگزیده جایزه ادبی من‌بوکر، اخیرا با ترجمه ریحانه عسکری از سوی نشر گویا عرضه شده است.
جایزه ادبی «مَن بوکر» که به نام جایزه بوکر هم شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین جوایز ادبی دنیاست که هرسال به بهترین رمان جدید انگلیسی‌زبان اعطا می‌شود. دیمون گالگوت (متولد ۱۹۶۳) نویسنده، رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس اهل آفریقای جنوبی، سومین نویسنده آفریقایی‌تباری است که موفق به دریافت جایزه بوکر می‌شود.
پیش از او نادین گوردیمر در ۱۹۷۴ و جی او کوتسی دوبار در سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۹۹ برنده بوکر شده بودند. دیمون گالگوت پیش‌تر دوبارِ دیگر با «پزشک خوب» در ۲۰۰۳ و «در یک اتاق عجیب» در ۲۰۱۰ نامزد دریافت بوکر شده بود و سرانجام امسال (۲۰۲۱) در سومین نامزدی با نهمین رمان خود «وعده»، جایزه ۶۹ هزار دلاری موسوم به اسکار دنیای ادبیات را به خود اختصاص داد. منتقدان قلم توانای دیمون گالگوت را با نویسندگانی مانند ویلیام فاکنر و ویرجینا وولف مقایسه کرده‌اند.
«وعده» روایتی از یک خانواده سفیدپوست آفریقایی در اواخر آپارتاید است که ۴۰ سال گذشته و گذار از دوران نژادپرستی در آفریقای جنوبی را به تصویر می‌کشد و از نظر منتقدان این رمان مهم‌ترین اثر دیمون گالگوت محسوب می‌شود، چراکه اثری بسیار زنده و تأثیرگذار است که دیدگاهی نو در خواننده ایجاد می‌کند.
گالگوت دراین‌باره می‌گوید: «همیشه این موضوع برای من هیجان‌انگیز بود که به نوشتن درباره آداب‌ورسوم محلی بپردازم تا آن را به دیگران معرفی کنم. یکی از ویژگی‌های این اثر این است که به نحوی قوانین روایت در داستان را نادیده گرفته‌ام و لحن آن را به‌صورت تصادفی از میان هزاران کلمه‌ای که نوشتم به دست آوردم؛ طوری که گویی یک فیلم سینمایی را به نوشته‌های مکتوب تبدیل کرده‌ام.»
در سال ۲۰۲۱ برای دومین سال پیاپی مهمانی رسمی اعلام نام برنده بوکر به دلیل همه‌گیری کرونا برگزار نشد و مراسم ۴۵ دقیقه‌ای آن زنده و مستقیم از رادیو و تلویزیون روی آنتن رفت که در آن گالگوت به‌عنوان برنده نهایی گوی سبقت را از سایر رقبای خود ربود. اما نکته جالب اینجاست که شاید بتوان گفت هیچ‌کس بیشتر از گالگوت از این انتخاب شگفت‌زده نشد، چون خودش در واکنش به این خبر گفت: «دوست دارم از توجه مردم دور باشم و زندگی آرامی را تجربه کنم. برنده شدنم در جایزه‌ای مثل بوکر، مانند یک شوخی بود.»
در بخشی از این کتاب می‌خوانید: «چقدر سخت است از چیزی که روزی هر چند برای مدت کوتاهی دوستش داشتی یا فکر می‌کردی دوستش داری یا دوست داشتی فکر کنی دوستش داری، روبرگردانی، چون در هر صورت تا آخر عمر با غل و زنجیر اسیرش می‌شوی.»
٭ ٭ ٭
رمان جدید حیرت‌انگیز دیمون گالگوت، افول یک قبیله سفیدپوست را با بیرون آمدن آفریقای جنوبی از آپارتاید روایت می‌کند. همه چیز در سال ۱۹۸۶ با قتل راشل، یک باقالی ۴۰ ساله با سه فرزند در یک ملک کوچک در حومه پرتوریا آغاز شد. این درام رمانتیک حول قولی می‌چرخد که شوهر آفریقایی‌اش، مانی، دیروز در مورد قتلش، که توسط دختر بوئوتی‌اش، عشق شنیده بود، به او داده بود: اینکه مانی به خدمتکار تاریکش، سالومه، عناوین ضمیمه‌ای را که اشغال می‌کند، بدهد. اکنون که ریچل مرده است، ظاهرا مانیا فراموش کرده است و بدش نمی‌آید که یادآوری شود. همچنین قبیله متعصب او، که اصرار سرسختانه آمور برای اینکه سالومه معشوقه خانه اش باشد، آن گونه مکالمه را نمی دیدند که «به نظر می رسد اکنون کل کشور را آلوده کرده است».
شکست مانیا در پایبندی به قولش مانند یک نفرین است زیرا ما فرزندانش را در طول دهه ها دنبال می کنیم. چهار بخش، تقریباً در ۱۰ فواصل بهار، از بوتا تا زوما، جام جهانی راگبی ۱۹۹۵ و افتتاحیه امبکی، که هر کدام به نام یکی از اعضای قبایل فوت شده نامگذاری شده‌اند. حتی زمانی که اهمیت عناوین بخش‌ها را درک کردید، گالگوت با تمایلش برای از بین بردن شخصیت‌هایش به این شکل تصادفی نفس شما را بند می‌آورد. آسترید، خواهر بولیمیک آمور که متأسفانه با دوربین دوچشمی ازدواج کرده، تبدیل به یک کوهنورد اجتماعی می شود که مجذوب نزدیکی قدرت، به دو شوهر خیانت می کند. برادر بالغ او، آنتون، در سایه جنایت ناسپاسانه ای که به عنوان یک نوجوان سورچی علیه معترضان سیاهپوست در جریان خشونت های دهه ۱۹۸۰ به کار گرفته شد، زندگی می کند.
لحن متغیر گالگوت تقریباً بلافاصله ما را آزار می‌دهد، وقتی کسی که نظر تندش از فرود نمی‌آید به ما می‌گوید که ناامیدی او «ممکن است، مثل یک راز کوچک». روایت سوم شخص آن بین شخصیت‌ها کار می‌کند، در وسط یک پاراگراف یا حتی در وسط یک جمله، وارد نبرد می‌شود تا ترس‌های مخفی هر کسی را به تفصیل بیان کند، یا چند بار (و چه چیزی) یک حمام سرازیر می‌شود. یک دوره دو ساعته خطوط دیالوگ ممکن است در کنار هم ظاهر شوند که با میله‌هایی از هم جدا شده‌اند، گویی مشکلات بیشتری وجود دارد. راوی تقریباً با بی حوصلگی گفت: «می فهمی.”
از شبح راشل تا کلمات یک جمله رقت بار که تلاش می کند او را بیابد، چیز کمی برای راوی وجود ندارد که با یک سخنران ضمنی آفریقایی که سوگیری های فرضی اش به عنوان عذرخواهی برای لهجه های جلد ذکر شده است، لهجه می کند. لحظه با استعداد آنها به ما می‌گویند که ما چیز زیادی از سالومه نشنیده‌ایم، زیرا حوصله پرسیدن نداشتیم. همانطور که او پیشنهاد می کند، Galgut تمام ترفندهای حجم را نمایش می دهد. او به شدت به پیچیدگی عاطفی توجه دارد، اما او بالاتر از عکس های پایین نیست. زمانی که خواهر مانیا باید زودتر از موعد مراسم تشییع جنازه ریچل را ترک کند (زیرا، به طرز وحشتناکی، لاو اولین قاعدگی خود را در طول خدمت می گذراند) با زمانی که همسرش فراموش کرده است بفهمد چه کسی به جی آر شلیک کرده است. در اپیزود دالاس، گالگوت را تقریباً می توان دید که در موقعیت مرتفع خود به ما نزدیک به او لبخند می زند.
بدون مصادره، با همه گرایش‌های طنزش، این جلدی نیست که شما را از قطعیت‌هایتان راحت کند، به‌ویژه که بد نیت مانیا تنها چیزی نیست که وعده‌اش را تضعیف می‌کند. در تجلی جلد، قانون آفریقای جنوبی به این معنی است که سالومه نمی‌تواند مالکیت ملک را داشته باشد، حتی اگر مانیا بخواهد. و در پایان، تصور دوباره از عقل دولتی به این معناست که انگیزه تاریخی مقدم بر سرزمین وجود دارد. به عبارت دیگر، سالومه می‌توانست خانه را نگه دارد و همچنان بیرون رانده شود. صفحات پایانی بوی برآورده شدن آرزو را در جستجوی سرسختانه برای بازگرداندن عشق برجسته می کند: هدف، اما دوگانه.
جلد آتشین وعده «داستان ادبی در بهترین حالت»، عبارت جذاب، برگرفته از جایزه بوکر است، که گالگوت دو بار برای «دکتر خوب» و «در اتاق غریب» در فهرست نهایی قرار گرفته است. بله، راهنمایی‌ها ابزاری هستند، اگر به هیچ دلیل دیگری تمایل دارند شانس یک جلد را با داوران مستقل خلاصه کنند، اما به هر حال می‌گویم – تعجب نکنید اگر گالگوت بهتر عمل کند.
کتاب «وعده»، نوشته دیمون گالگوت با ترجمه ریحانه عسکری در ۳۶۱ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و به‌بهای ۹۸ هزار تومان از سوی انتشارات گویا منتشر شده است.
