رضا شریعتی، روزنامه‌نگار: نفسم بند آمد، دوست داشتم به خانه بازگردم. سرجایم میخکوب شده بودم که نفر پشت سری گفت: برو! ترس نداره که …! این بخشی از گفت‌وگوی خبرنگار ما با یکی از دانش‌آموزان مقطع ابتدایی و خاطره او برای ورود به مدرسه است. سال تحصیلی جدید تا چند روز دیگر آغاز میشود و […]
رضا شریعتی، روزنامه‌نگار:
نفسم بند آمد، دوست داشتم به خانه بازگردم. سرجایم میخکوب شده بودم که نفر پشت سری گفت: برو! ترس نداره که …! این بخشی از گفت‌وگوی خبرنگار ما با یکی از دانش‌آموزان مقطع ابتدایی و خاطره او برای ورود به مدرسه است. سال تحصیلی جدید تا چند روز دیگر آغاز میشود و در این میان برخی دانش‌آموزان جدیدالورود مدارس دچار مشکلاتی میشوند که در بیان عامیانه به آن ترس از مدرسه می‌گویند.
* کودکان را وابسته نکنیم
همین موضوع بهانه‌ای شد تا به سراغ رضا قدمی، روانشناس بالینی برویم. وی در گفت‌وگو با جمله با بیان اینکه وابسته کردن کودک به خود سبب میشود تا کودک در جامعه دچار مشکل شود، گفت: عدم ایجاد تلقین‌هاى روحى مضر در کودکان زیر ۶ سال که ناشى از اضطراب جدا شدن از پدر و مادر است و ایجاد یک روحیه مستقل براى ایجاد آمادگى در کودک در مواجهه با کودکستان و مدرسه توسط خانواده‌ها جدی گرفته شود. قدمی با تاکید بر پیامد‌های انزوا طلبی کودکان تصریح کرد: ترس‌های مفرط و غیرمعقول از مدرسه معمولا برای اولین بار در دوره پیش دبستانی، کودکستان یا کلاس اول نمایان میشوند و در برخی مواقع تا مقاطع بالاتر همراه دانش‌آموز هستند. این روانشناس بالینی تجربه‌های گذشته کودکان در جدا شدن از خانواده را موثر در این موضوع دانست و افزود: خجالت از حضور در جمع، تمسخر، آزار، تهدید و تبعیض، نوع رفتار معلم و مدیر و هم مدرسه‌ای‌‌ها با کودک از جمله مهم‌ترین علل عدم رغبت دانش‌آموزان به حضور در مدرسه است. قدمی در این خصوص اظهار کرد: عملکرد تحصیلی این دسته از کودکان به خاطر درخواست‌‌های مکرر برای خارج شدن از کلاس درس، نگرانی‌شان نسبت به جدایی از والدین و غیبت های مکرر از مدرسه پایین است. این روانشناس بالینی با انتقاد از سیاست‌های والدین و معلمان کم‌تجربه در مواجه با این کودکان گفت: برخی از والدین و معلمان گمان می‌کنند که این ترس کودک واقعی نیست و توجهی به او نمی‌کنند یا او را مورد سرزنش قرار می‌دهند که در این صورت مشکل حل نمی‌شود. وی افزود: برای درمان مدرسه‌هراسی ابتدا باید در فضایی آرام و صمیمی با کودک حرف بزنید و او را تشویق کنید همه اتفاقاتی که برایش در مدرسه رخ میدهد یا مسائلی را که سبب نگرانی او میشود برایتان تعریف کند تا بتوانید علت بی‌میلی او به مدرسه را پیدا کنید. قدمی با بیان اینکه آموزش مهارت‌های ارتباطی و بالا بردن سطح تعاملات اجتماعی کودک نیز از راه‌های مؤثر مقابله با مدرسه‌هراسی است، ادامه داد: برای ایجاد آرامش در کودکان باید برای آنها یک محیط امن فراهم کرد و در ارتباط با او از در دوستی وارد شد تا اعتمادش جلب شود. وی، علت ترس بچه‌ها را نبود اعتماد به نفس در آنان دانست و ادامه داد: کودکی که تمایلی به رفتن به مدرسه ندارند، نیازمند توجه والدین و اطرافیان بوده، همچنین با دادن مسئولیت به کودک بهتر خواهد توانست با مدرسه و دوستان خود ارتباط برقرار کند.
وی با اشاره به نقش مثبت آموزش پیش دبستانی در زمینه کاهش ترس از مدرسه در کودکان گفت: با توجه به اینکه آموزش در مراکز پیش دبستانی بیشتر مبتنی بر بازی و ارتباط با گروه همسالان است و تکالیف آن چنان جدی وجود ندارد لذا حضور در این دوره علاوه بر تأثیرات مثبتی که در فرایند آموزش مدارس دارد در ترس از مدرسه نیز مؤثر است.
* با کودکان سیاست‌مدارانه برخورد نکنیم
برای ادامه گزارش به سراغ غلام‌رضا حبیبی، استاد دانشگاه و معلم با سابقه می‌رویم. او در گفت‌وگو با ما با بیان اینکه کودکانی که به مهد کودک یا پیش‌‌دبستانی نرفتند، بیشتر با مشکل ترس از مدرسه مواجه هستند، گفت: متاسفانه برخی از همکاران کم تجربه ما در آموزش و پرورش نوع برخورد با کودکان را نمی‌دانند و با آنها از در سیاست وارد میشوند. وی افزود: خوشبختانه بیشتر دانش‌آموزان زیر ۱۲سال دوست دارند که درباره مدرسه و کارهایی که انجام داده‌اند با والدین خود صحبت کنند. حبیبی افزود: البته گاهی کم تحملی و بی‌طاقتی والدین، سبب میشود که کودکان از حرف زدن پشیمان شوند و این کار را انجام ندهند که این موضوع به ضرر آنها است.
این معلم که سابقه تدریس در پایه اول از دعوت دوستان کودک به خانه، مشورت کردن با معلم در صورت ضعف روحی، جسمی و رفتاری کودک و مهارت‌آموزی به عنوان ابزاری در مواجه با ترس کودک نام برد و تاکید کرد: اگر کودک رفتار اشتباهی داشت او را از معلم و مدرسه نترسانید و نگویید به معلمت می‌‌گویم، این رفتار سبب ایجاد ترس و احساس ناامنی در کودک میشود.
به دلیل جدا شدن کودکان از خانواده، آنها از حضور در مدرسه می‌ترسند که لازم است در این باره ایجاد حس امنیت در کودکان جدی گرفته شود.
