نگاه گزینشی به «معروف» و «منکَر»
نگاه گزینشی به «معروف» و «منکَر»

در فقه شیعه و شریعت محمدی(ص)، به همان اندازه که تبلیغ اصول دین و تبیین فروع، مهم است، زبان تبلیغ و شیوه آن نیز اهمیت دارد و هم در آیات متعدد از جمله عبارت معروف «اُدعُ اِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالحِکمَهِ وَ المَوعِظَهِ الحَسَنَهِ وَ جادِلهُم بالّتی هِیَ اَحسَنُ»-آیه شریفه ۱۲۵ از سوره مبارکه نحل- و […]

در فقه شیعه و شریعت محمدی(ص)، به همان اندازه که تبلیغ اصول دین و تبیین فروع، مهم است، زبان تبلیغ و شیوه آن نیز اهمیت دارد و هم در آیات متعدد از جمله عبارت معروف «اُدعُ اِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالحِکمَهِ وَ المَوعِظَهِ الحَسَنَهِ وَ جادِلهُم بالّتی هِیَ اَحسَنُ»-آیه شریفه ۱۲۵ از سوره مبارکه نحل- و هم در سیره شخص نبی‌الرحمه صلوات الله علیه و علی آله، امام علی(ع) و دیگر معصومین، بر تبلیغ به روشی نیکو و جاذبه‌آفرین تأکید شد.
تاریخ اسلام و تشیع گواه است همین زبان نرم و برخورد روادارانه با افراد مختلف، یکی از برگ‌های برنده پیشوایان معصوم و رهبران سیاسی این دین بوده است و لازم است روحانیون و بزرگانی که امروز در نهادهایی چون «امر به معروف و نهر از منکر» فعالیت دارند، از قوّت و قدرت این شیوه غفلت نکنند.
تردیدی نداریم که پیوستن به این شیوه کریمانه در تبلیغ، تنها شیوه درست است وقتی قرآن کریم در آیه شریفه ۱۵۹ از سوره مبارکه آل‌عمران خطاب به پیامبر(ص) فرمود: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ»-به مرحمت خدا بود که با خلق مهربان گشتی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی مردم از گِرد تو متفرق می‌شدند، پس از (بدیِ) آنان درگذر و برای آنها طلب آمرزش کن- و توقع داریم نهادهای رسمی و مبلّغان دینی نیز بر این شیوه عمل کنند هرچند این روزها شاهد هستیم در امر به معروف و نهی از منکر به‌صورت گزینشی عمل می‌شود و بر برخی امور تأکید دارند و از برخی امور عامدانه می‌گذرند و چیزی نمی‌گویند و این مایه ناخرسندی مردم، شهروندان عادی و همچنین برخی روحانیون و کارشناسان مذهبی
شده است.
روز گذشته برخی رسانه‌ها از قول فرزند مرحوم آیت‌الله بهجت این رویکرد را مورد نقد و انتقاد قرار دادند. این روحانی در همین زمینه گفت: «ما با چه زبانی صحبت کرده‌ایم که برعکس، بی‌حجابی ترویج شده؟! تبلیغ با زبان و روش غیرمطلوب، که خودِ امربه معروف با زبان منکر است می‌کنیم؟! اجنبی که همیشه علیه اسلام تبلیغ می‌کند، اما ما چه حرکتی انجام دادیم و می‌دهیم که مردم را به طرف اجنبی سوق می‌دهیم؟! ما با تبلیغِ بد و زبانِ بد پیش می‌رویم و تبلیغ ما در جامعه ضد تبلیغ است.
حجت‌الاسلام و المسلمین علی بهجت ادامه داد: امر به معروف ما فقط به چندتا موئی که آشکار شده، محدود شده؛ آن هم با روش خودمان، نه روش اهل‌بیت علیهم‌السلام. ولی آنجا که هر روز جیب ما را خالی می‌کنند، یعنی سرقت می‌کنند از همه! دردمان نمی‌آید، امر به معروف هم نداریم! اما آن گردن کلفتی که ۱۲ هزار میلیارد دلار برده و به کانادا رفته، فقط می‌گویند «وی را تعقیب می‌کنیم» و مردم به مرور زمان این قضیه را فراموش می‌کنند!
وی با اشاره به این‌که پوشش و حجاب مردان و زنان، از بدیهیات انسانی و امتیاز انسان بر حیوان و نیز از مسلّمات تمام شرایع و دین اسلام است، گفت: مردم نوعاً عفت و پاکی را دوست دارند، و جذب خوبی‌ها می‌شوند، اما وقتی می‌بینند ما آن‌ها را از یک منکر نهی می‌کنیم، در حالی که خودمان انواع ظلم و منکر را به‌راحتی انجام می‌دهیم؛ طبیعی است نه تنها حرف ما را نمی‌پذیرند، بلکه لج هم می‌کنند».
آنچه که این روزها در بین مردم هم بسیار شنیده می‌شود این است که برخی مقامات رسمی، نمایندگان و فعالان حوزه فرهنگ در زمینه «مبارزه با حجاب»، اصرار به روش‌های تند و برخوردهای قهری دارند در حالی‌که درخصوص بسیاری از مسائل و مشکلات اقتصادی، معیشتی، تخلفات سیاسیون و همچنین ترک‌فعل‌ها کاملاً سکوت کرده‌اند و چیزی نمی‌گویند.
حقیقت این است که چنین عملکرد گزینشی، در نهایت در مردم به‌ویژه نسل جدید و جوان، نوعی بیزاری ایجاد می‌کند و به تعبیر خودمانی، سرِ لج می‌افتند و گاه تظاهر به انجام بی‌قانونی‌هایی می‌کنند که در باطن و ضمیر خود با آن موافقت ندارند. به نظر می‌آید آنچه که درخصوص حجاب و بی‌حجابی در حال رخ دادن است بیشتر از این جنس است وقتی با ادعای عدم رعایت پوشش اسلامی توسط یک مشتری، واحد کسب و کار یک شهروند را که در این شرایط اقتصادی به درآمد و تأمین معاش خانواده نیاز مُبرَم دارد، تعطیل می‌کنیم، این فرد چه قضاوتی درخصوص دین خواهد داشت و آیا حق ندارد از ما بپرسد مگر من مسئول بی‌حجابی مشتری مغازه هستم یا نهادهای مختلف فرهنگی که از بودجه و اعتبار میلیاردی برخوردار می‌شوند تا ساحت فرهنگ جامعه را سالم
نگاه دارند ؟
باور ما این است که این تناقضات که از سوی برخی افراد و نهادهای رسمی با عنوان مبارزه با بی‌حجابی انجام می‌شود باید اصلاح شود و بر ریل عقلانیت و انصاف و رأفت اسلامی بازگردد در غیر این‌صورت از هدف خود دور می‌افتند.