افق مبهم  اقتصاد کشور!
افق مبهم  اقتصاد کشور!

  آرمان طهرانی / روزنامه نگار- هفته گذشته رئیس مرکز آمار ایران جزئیات رشد اقتصادی اعلام کرد. طبق اطلاعات منتشر شده از مرکز آمار، نرخ رشد اقتصادی در ۹ ماهه ابتدایی امسال بهبود یافته است؛ به گونه‌ای که این نرخ بدون نفت به صفر و با احتساب نفت به منفی ١,٧ درصد رسیده است. گفتنی […]

 

آرمان طهرانی /

روزنامه نگار-

هفته گذشته رئیس مرکز آمار ایران جزئیات رشد اقتصادی اعلام کرد. طبق اطلاعات منتشر شده از مرکز آمار، نرخ رشد اقتصادی در ۹ ماهه ابتدایی امسال بهبود یافته است؛ به گونه‌ای که این نرخ بدون نفت به صفر و با احتساب نفت به منفی ١,٧ درصد رسیده است. گفتنی است؛ در این زمینه حوزه‌هایی همچون صنایع و معادن (بدون نفت)، ساختمان، مستغلات، کرایه و خدمات کسب و کار و بخش کشاورزی بیشترین سهم را در ایجاد رشد اقتصادی کشور داشته‌اند. این در حالی است که بر خلاف اظهارت رئیس مرکز آمار و برخی مسئولان دولت، وضعیت اقتصاد کشور نه تنها بهبود نیافته بلکه در ۳۰ سال اخیر از لحاظ وخامت بی سابقه بوده است.

به گزارش «جمله» بر این اساس جزئیات اعلام شده توسط مرکز آمار ایران در خصوص نرخ رشد اقتصادی کشور از ابتدای سال ۹۸ تا آذر ماه سال جاری، رشد محصول ناخالص داخلی نشان می‌دهد در ۹ ماهه سال جاری بخش استخراج نفت و گاز طبیعی منفی ۳۷ درصد است که در فصل بهار منفی ۹/۴۰ درصد، فصل تابستان منفی ۴۷ درصد و پاییز منفی ۳/۱۵ درصد بوده است.
در گروه صنایع و معادن که از ۴ بخش معدن، صنعت، تامین آب و برق و گاز طبیعی و ساختمان تشکیل شده، گروه معدن رشد منفی ۹/۳۴ درصدی را در ۹ ماهه تجربه کرده و صنعت نیز منفی ۳/۲ بوده است. بخش تامین آب و برق و گاز طبیعی ۷/۷ و ساختمان ۶/۹ درصد افزایش نشان می‌دهد. در مجموع گروه صنایع و معادن رشد منفی ۶/۱۶ درصدی داشته است.
طبق آمارها محصول ناخالص داخلی به قیمت بازار (با نفت) در ۹ ماهه ۹۸ بالغ بر منفی ۶/۷ درصد و محصول ناخالص داخلی بدون نفت صفر درصد، در ۹ ماهه پیش‌تر رشد سال ۹۷ منفی ۱/۲ درصد بدون نفت و با نفت منفی ۷/۴ درصد گزارش شده بود.
گروه کشاورزی متشکل از دو بخش کشاورزی رشد ۹ ماهه ۴/۳ درصدی و منفی ۱/۴ درصدی برای ماهی‌گیری داشته، در مجموع گروه کشاورزی رشد ۲/۳ درصدی را تجربه کرده است. خدمات منفی ۲/۰ درصد به ثبت رسید.

رشد اقتصادی چیست؟
رشد اقتصادی به تعبیر ساده عبارت است از افزایش تولید یک کشور در یک سال خاص در مقایسه با مقدار آن در سال پایه. در سطح کلان، افزایش تولید ناخالص ملی (GNP) یا تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال مورد بحث به نسبت مقدار آن در یک سال پایه، رشد اقتصادی محسوب می‌شود. علت این که برای محاسبه رشد اقتصادی، از قیمت‌های سال پایه استفاده می‌شود آن است که افزایش محاسبه شده در تولید ناخالص ملی، ناشی از افزایش میزان تولیدات باشد و تأثیر افزایش قیمت‌ها (تورم) حذف گردد.
در همین راستا محمود جامساز اقتصاددان، در گفت‌وگویی، با بیان اینکه باید از ظرفیت‌های نهفته اقتصادی و انسانی در بطن جامعه ایران استفاده کنیم، گفت: «سال‌هاست که از این ظرفیت‌های بالقوه به نحو احسن استفاده نکرده‌ایم. در این راستا، این مهم است که بتوانیم چگونه این ظرفیت‌های بالقوه را به بالفعل تبدیل کنیم تا در آخر به رشد اقتصادی دست یابیم».
جامساز با اشاره به معنای رشد اقتصادی که افزایش حجم کالاها و خدمات در یک دوره یکساله نسبت به گذشته است، اظهار کرد: «زمانی که تورم را در رشد اقتصادی محاسبه کنیم، آن وقت دیگر رشد اقتصادی صفر درصد معنا نخواهد داشت».

رشد اقتصادی برابر با رفاه اجتماعی نیست
اینن استاد دانشگاه با بیان اینکه افزایش تولیدات کالاهای صنعتی و خدمات رفاهی، رفاه مردم را در پی خواهد داشت، خاطرنشان کرد: «با وجود ۶۰ میلیون نفری که دولت آن‌ها را به عنوان نیازمند کمک معیشتی اعلام کرده، اگر رشد اقتصادی منفی هم نباشد، کمکی به رفاه مردم نمی‌کند».
جامساز افزود: «رشد اقتصادی به تنهایی مشکل را حل نمی‌کند بلکه در کنار آن باید مشکلات رفاهی و معیشتی مردم هم رفع شود. رشد اقتصادی یکی از ملزومات پیشرفت یک کشور است اما در این زمینه، باید یک بستر مناسب برای ایجاد آن فراهم شود. ما برای رسیدن به رشد اقتصادی در بخش‌های صنعت و کشاورزی نیازمند کالاهای واسطه‌ای، ماشین آلات، تکنولوژی و سرمایه‌گذاری هستیم».
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه رشد اقتصادی با سرمایه گذاری در کشور اتفاق می‌افتد، تصریح کرد: «سرمایه‌گذاری نیازمند یک محیط امن و قابل اطمینان است که برای رسیدن به این محیط برای سرمایه‌گذاری باید از قوانین، مقررات و دستورالعمل‌هایی ناپایدار درباره صادرات و واردات جلوگیری شود تا سرمایه‌دار با ثبات اقتصادی، کاهش ریسک اقتصادی و… در آینده بتواند پیش‌بینی کند که سرمایه‌اش به کجا می‌رود».

سرمایه‌گذاری لازمه رشد اقتصادی
جامساز با بیان اینکه تا زمانی که بخش خصوصی احساس اعتماد نکند، نه تنها فعالان بخش خصوصی بلکه سرمایه‌گذاران خارجی هم رغبتی برای سرمایه‌گذاری در کشور پیدا نمی‌کنند، گفت: «وضعیت رشد اقتصادی کشور در سال آینده تحت تاثیر دو بعد سیاسی و اقتصادی قرار می‌گیرد که در بعد سیاسی باید سعی کنیم روابط بین‌المللی خود را با سایر کشورها گسترش دهیم تا امکان بیشتری برای فروش نفت داشته باشیم‌. همچنین، باید سعی کنیم شرایط برای تصویب مواردی همچون FATF ، CFT و پالرمو فراهم کنیم، زیرا این موارد بر اقتصاد تاثیر زیادی می‌گذارند».

ادعای رئیس بانک مرکزی
اکنون در شرایطی که بانک مرکزی از اعلام آمارهای کلیدی اقتصاد منع شده، عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی هفته گذشته در ادامه یادداشت ‌نویسی‌های خود در اینستاگرام، بدون ارائه عدد و رقم اعلام کرد: «شاخص‌های اقتصادی بانک مرکزی هم از روند بهبود تدریجی اوضاع و خروج از رکود حکایت می‌کند».
عبدالناصر همتی در حالی از بهبود اوضاع اقتصاد براساس شاخص‌های اقتصادی بانک مرکزی و نه مرکز آمار ایران خبر می‌دهد که چند‌ماه پس از در اختیار گرفتن ریاست بانک مرکزی، آمارهای محاسبه شده در این نهاد، منتشر نمی‌شود. او می‌گوید: «با اینکه عده‌ای تلاش می‌کنند تا شرایط اقتصادی را وخیم و آینده سخت‌تری را ترسیم کنند اما، با تدابیر اتخاذ شده، براساس داده‌های بانک مرکزی، شاخص‌های مهم اقتصاد کلان از قبیل رشد بخش غیرنفتی، تورم وسایر متغیرها همگی خبر از ثبات نسبی و روند بهبود تدریجی اوضاع وخروج اقتصاد از رکود دارند و این در مقایسه با آنچه دشمنان دنبال آن بودند و تصور آن‌را داشتند فوق العاده است».

استناد دژپسند به آمار بانک مرکزی
فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد هم مدعی شده؛ اقتصاد ایران در بخش غیرنفتی از رکود اقتصاد خارج شده و رشد اقتصادی در ۹‌ماه امسال مثبت ۹دهم درصد بوده، این در حالی است که مرکز آمار ایران از رشد منفی ۷٫۶درصدی خبر داده است. او با بیان اینکه پیش‌بینی‌هایی که پارسال در مورد رشد اقتصادی امسال می‌شد به‌علت تأثیر تحریم‌ها، بسیار نگران‌کننده بود، گفت: «براساس آمار بانک مرکزی، ۳ماهه اول امسال خوشبختانه رشد اقتصادی غیرنفتی ایران، مثبت ۴دهم و در نیمه اول سال، مثبت نیم درصد و در ۹‌ماه امسال، مثبت ۹ دهم درصد بود». او با استناد به این آمار تأکید کرد که بخش غیرنفتی اقتصاد توانسته وارد دوره رونق شود!

روایت متفاوت مرکز پژوهش‌ها
مرکز پژوهش‌های مجلس با استناد به آمارهای داخلی و بین‌المللی، گزارش داده؛ در پایان سال‌جاری خورشیدی به‌دلیل نرخ رشد منفی قابل توجه بخش نفت، رشد اقتصادی ایران در سال ۹۸همچنان منفی باقی می‌ماند، اما این شاخص بدون احتساب بخش نفت به حدود ۱٫۸درصد خواهد رسید. برآورد این مرکز نشان می‌دهد که رشد بخش کشاورزی در پایان امسال به مثبت ۵٫۵درصد، بخش صنعت به ۱٫۵درصد، بخش ساختمان ۱۴٫۵درصد و بخش خدمات به منفی ۱٫۵درصد می‌رسد و به این ترتیب وضعیت بخش غیرنفتی ایران امسال بهتر از پارسال خواهد بود.
به زبان ساده تر اگر بخواهیم وضعیت اقتصاد کشور را بازگو کنیم باید گفت: «بررسی آمارهای اقتصادی کشور از سال ۶۷ تاکنون نشان می‌دهد رشد اقتصادی ۹ ماهه امسال بدترین نرخ رشد در سه دهه اخیر بوده است بر این اساس اکنون تیره ‌و تارترین تصویر از اقتصاد ایران در طول ۳۰سال سپری شده از جنگ تحمیلی به ثبت رسیده است».