لزوم توجه به عناصر فرهنگی و اقتصادی در بازآفرینیِ تاریخی
لزوم توجه به عناصر فرهنگی و اقتصادی در بازآفرینیِ تاریخی

    فضای شهری بستر تعاملات فرهنگی است و زندگی شهری هم نماد و تجسم کالبدی مفاهیم فرهنگی است. بافت تاریخی شهرها در این میان به‌لحاظ داشتن قدمت، میراث کالبدی و بستر متناسب با عملکرد فرهنگی مهمترین مفاهیم کالبدی-ارزشی هستند. این در حالی است که با توجه به رابطه متقابل میان توسعه گردشگری و باززنده‌سازی […]

 

 

فضای شهری بستر تعاملات فرهنگی است و زندگی شهری هم نماد و تجسم کالبدی مفاهیم فرهنگی است. بافت تاریخی شهرها در این میان به‌لحاظ داشتن قدمت، میراث کالبدی و بستر متناسب با عملکرد فرهنگی مهمترین مفاهیم کالبدی-ارزشی هستند. این در حالی است که با توجه به رابطه متقابل میان توسعه گردشگری و باززنده‌سازی بافت‌های تاریخی، بهره‌برداری از میراث فرهنگی و تاریخی به ویژه در جهت توسعه مقاصد گردشگری، منافع بسیاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی خواهد داشت و احیای بافت‌ها‌ی تاریخی و گردشگری تاثیرات مثبتی بر پیکره شهرها برجای می‌گذارد.
این در حالی است که از عمر ادبیات و مفاهیم بازسازی، نوسازی و بازآفرینی در کشور بیش از دو دهه نمی گذرد و ما در حال تجربه عملیاتی کردن این مفاهیم هستیم. در برنامه چهارم و پنجم توسعه، نوسازی مورد تاکید قرار گرفت که در طی این دو برنامه نوسازی برخی از بافت ها انجام شد. در برنامه ششم هم قرار شده است که سالانه ۲۷۰ محله از مجموع ۲۷۰۰ محله بازآفرینی شود.
بر همین اساس هم موضوع بازآفرینی شهری قبل از اینکه موضوعی کالبدی و شهرسازی باشد، یک موضوع فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است که این بعد از آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. افزایش نقش مردم در بازآفرینی شهری و کاهش نارسایی ها با استفاده از ایجاد ساختارهای متفاوت در این میان، منجربه کاهش سکونتگاه های غیررسمی خواهد شد. این در حالی است که در مورد بازآفرینی محلات تاریخی در شهرها می توان گفت که مردم به پیشینه تاریخی خود افتخار می‌کنند و از بافت های تاریخی که هویت و پیشینه کشور است، حفاظت می کنند. بنابراین مشارکت جویی مردم یکی از ارکانی است که انتظار می رود در مدیریت فعلی بازآفرینی شهری به آن توجه شود. چراکه در این دوره بیش از گذشته به اجرای پروژه های بازآفرینی شهری توجه شده است.
گفتنی است که بافت‌های تاریخی نباید تخریب شوند بلکه ضمن محافظت از این بافت ها، باید زندگی گذشته تکرار شود و بهسازی، مقاوم سازی و نوسازی در بافت های تاریخی باید با رویکرد معمارانه و باارزش باشد. بنابراین نیاز به نوعی نگاه خاص در تمامی ابعاد است تا بتوان به سمت کارهای اصیل متناسب با ویژگی های اجتماعی – فرهنگی بافت ها حرکت کرد.
درواقع لازم است که ورود به بافت های تاریخی با رویکرد بالینی به محدوده ها و بافت های تاریخی انجام شود و مشارکت مردم را جلب کند. رویکرد بالینی مستلزم مطالعه خوب و عمیق محدوده و جامعه هدف و حضور پیوسته و مداوم در بافت است.

مرمت و مقاوم‌سازی بازار تاریخی جهرم استان فارس تا پایان امسال
مرمت و مقاوم‌سازی بازار تاریخی جهرم استان فارس در این میان، یکی از پروژه های مهم بازآفرینی شهری است که قرار است تا پایان امسال به اتمام ‌برسد. مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در جریان بازدید از پروژه‌های بازآفرینی شهر جهرم در این ارتباط گفت: مرمت و مقاوم‌سازی بازار تاریخی جهرم استان فارس تا پایان امسال به اتمام می‌رسد.
مهدی عبوری افزود: با توجه به اینکه جهرم در مدار بازآفرینی شهری قرار دارد اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده و پیشرفتهای بسیار خوبی را شاهد هستیم.
گفتنی است، بازار سرپوشیده‌ جهرم، از بناهای تاریخی اواخر دوره زندیه و اوایل قاجاریه است و از این بنا به‌عنوان خواهر دوقلوی بازار وکیل شیراز نام برده می‌شود.این بازار، از نوع بازارهای صلیبی با چهار راسته‌ شمالی، جنوبی، شرقی و غربی است که با یک چهارسوق زیبا در وسط به هم متصل هستند. بازار جهرم با بیش از ۱۰۰ حجره و ۸۰۰ تا هزار متر مربع زیربنا یکی از بازارهای مهم سرپوشیده‌ ایران است. بازار سنتی سرپوشیده‌ جهرم‌ به موازات خیابان جمهوری‌ اسلامی است که بیشتر حجره‌های آن به پارچه ‌فروشی اختصاص دارد و از این رو به بازار پارچه‌ای نیز معروف است.
این در حالی است که بطور کلی در طول ۶ سال گذشته شهرستان جهرم، بالغ بر ۱۱ هزار و ۶۱۴ میلیارد ریال بودجه جذب و تخصیص اعتبار شده و بیش از ۱۰ پروژه عمرانی و زیربنایی این شهرستان نیز از سال ۹۶ تا الان تکمیل و احداث شده است.
لازم به توضیح است که در بافت تاریخی باید طراحی ها و اجرای برنامه ها به گونه ای باشد که یک زندگی امروزی متناسب با شرایط بافت و سلیقه مردم ایجاد شود اما بافت تاریخی نیز آسیب نبیند بلکه مرمت و اصلاح و مقاوم سازی در آن صورت گیرد. همچنین عنصر اقتصادی که مایه اصلی زندگی مردم است باید در حلقه این بافت ها باشد و برای کسانی که در حلقه اقتصادی برای سرمایه گذاری و رونق این بافت ها ورود می‌کنند باید منطق اقتصادی و اجتماعی وجود داشته باشد تا به کار و زندگی در این مناطق امیدوار و دلگرم شوند. یکی از راه های مهم بازآفرینی در این مناطق این است که روش و عادات زندگی مردم دست کاری نشود، بلکه باید در طراحی‌ها و مطالعات برای بافت های تاریخی، رفاه و آسایش مردم هم مد نظر قرار گیرد و تامین شود.