قطارهای باری و مسافربری به دلیل اینکه میزان سوخت کمتری نسبت به برخی ناوگان حمل و نقلی چون کشتی و هواپیما مصرف می‌کنند، صرفه اقتصادی زیادی دارند. همچنین دارای مزیت‌های قابل توجه دیگری چون میزان امنیت بالا و سرعت قابل توجه هستند و همین مزیت‌هاست که باعث می‌شود یکی از معیارهای اصلی سنجش پیشرفته بودن یک کشور، ارزیابی شرایط حمل و نقل ریلی آن باشد. جدا از مباحث مربوط به مجهز بودن این ناوگان و کیفیت آنها، یکی از ملاک‌های ارزیابی اصلا محاسبه طول راه‌آهن است. طول این مسیر ریلی نیز بر اساس مساحت کشور سنجیده می‌شود. در تازه‌ترین آماری که در این باره از سوی بانک جهانی منتشر شده است، جایگاه ایران در میان ۹۰ کشور دنیا، رتبه ۶۴ است که نیازی به توضیح اضافه ندارد که این جایگاه زیبنده کشوری که دارای زیرساخت و زمینه‌های بسیار مناسب احداث جاده‌ها و راه‌هاست و نعمات خدادادی در این زمینه دارد نیست. به گزارش بازار، بر اساس رده بندی بانک جهانی، جمهوری چک با ۱۲۲ متر راه آهن به ازای هر کیلومتر مربع از مساحت کشورش در رتبه نخست و ونزوئلا با ۰.۳۸ متر در رتبه آخر قرار دارد. در این میان آلمان در رتبه ۴، انگلستان ۱۰، کره جنوبی ۲۱، هند ۳۷، آمریکا ۴۷، چین ۶۱، عراق ۶۵، کانادا ۶۶، روسیه ۶۷ و استرالیا ۹۲ هستند. ضمن اینکه توضیح داده شده دلیل رتبه پایین کانادا، چین، روسیه و استرالیا محاسبه بر اساس مساحت زیاد آن‌هاست.
ذکر این نکته هم حائز اهمیت است که کشور از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۹۸ در زمینه ریلی پیشرفت کرده و در مقایسه با خودمان، حدود ۶۰ درصد رشد داشته‌ایم. با این حال قرار گرفتن در مقام مقایسه با استانداردهای جهانی نشان می‌دهد که حتی این رشد بیش از ۵۰ درصدی نیز کافی نبوده است. در جهانی که در بسیاری از کشورها قطارهای سریع‌السیر و برقی و حتی بدون راننده در حال ربودن گوی سبقت از قطارهای معمولی هستند، نباید با این همه منابع و متخصص این زمینه در حال تلاش به نزدیک شدن استانداردهای جهانی از حیث میزان طول ریل و مساحت کشور باشیم. مهمترین عامل موفقیت در این حوزه و تاثیر شگرفت و غیر قابل باوری خواهد گذاشت، اعتماد به بخش خصوصی و جذب سرمایه گذاری است. در خصوص جذب سرمایه‌گذاران و تاجران خارجی البته محدودیت‌های غیرقابل انکاری به دلیل فشارهای ناشی از تحریم‌های ظالمانه وجود دارد. حتی اگر کشورهای منطقه را هم در این زمینه مورد بهره‌وری قرار ندهیم، در خود کشور ایران شرکت‌های دانش‌بنیان و متخصصان جوان و البته سرمایه‌گذارانی هستند که تنها منتظر اعتماد دولتند. امروز این آمار منتشر شده و دیگر نمی‌توان اقدامی برای تغییر وجهه‌مان انجام داد اما می‌توان همین ارزیابی را شاخص قرار داد تا با تلاش و پشتکار فراوان سعی کنیم در این زمینه ارتقا پیدا کنیم. گفتنی‌است البته شروع دیدار و تعاملات با بخش خصوصی، یکی از رویکردهای جدی وزیر راه و شهرسازی است. مهرماه سال‌جاری، نشست سه ساعته‌ای با حضور فرزانه صادق و ۲۳۰ عضو شورای‌عالی هماهنگی ترابری کشور، معاونین وزیر و نمایندگان بخش خصوصی در حوزه حمل‌ونقل و سایر اعضای این شورا برگزار شد.
در این نشست، ۲۲ نفر از روسای تشکلهای صنفی و تخصصی حوزه حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و دریایی چالش‌ها و مشکلات خود را برشمردند که مهمترین آنها از این قرار بود: عدم توجه و حمایت دولت از بخش خصوصی، دخالت‌های مکرر دولت در موارد مختلف، عدم مناسبات کارفرما و بخش دولتی، تحریم‌های بین‌المللی و خود تحریمی، سوءمدیریت‌های موجود، نرخ‌گذاری دستوری، بی‌توجهی به دیپلماسی حمل‌ونقل، محدودیت و دشواری‌های تخصیص ارز و عدم هوشمندسازی و کارآمدسازی سامانه‌های حمل‌ونقل، ضرورت ساماندهی مرزها و تشکیل شورای ترانزیت، ضرورت کاهش تصدی گری دولت، ضرورت نوسازی حمل و نقل در تمامی عرصه ها و ….
مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز در در جلسه ابلاغ قطعیت قرارداد و شروع دوره احداث پروژه ریلی کرمان- سیرجان تاکید کرد: به طور کلی تنهــا راه برون رفت از وضعیت فعلی و ارائه خدمات مناســب، فعال کردن بخش های ســرمایه گذاری است که باید تعامل مناســب بین تولیدکنندگان ناوگان ریلی با سرمایه گذاران صــورت پذیرد تا بتوانیم با اســتفاده بهینه از این ظرفیت، خدمات را با کیفیت بالاتری به مردم ارائه دهیم.
مدیر عامل راه آهن گفت: اتصال خطوط ریلی به معادن و صنایع و تکمیل محورهای ریلی، اثر بخشی ملی دارد. همچنین با تعامل با سرمایه‌گذاران امیدواریم قراردادهای جدیدی را عملیاتی کنیم.
دکتر ذاکری ادامه داد: علاوه بر توسعه زیر ساخت ریلی به دنبال سرمایه‌گذاران در بخش ناوگان ریلی مسافری هم هستیم.
علاج گذر زمان است و باید منتظر بمانیم تا ببینیم چقدر این روش‌ها در عمل به ارتقای صنعت حمل و نقل کشور منجر می‌شود.
