به گزارش جمله، جنگل‌ها همیشه بخش جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌ها بوده‌اند، از گذشته‌های دور تا به امروز، این اکوسیستم‌های غنی نه‌تنها به‌عنوان
منابع طبیعی مهمی شناخته شده‌اند، بلکه به‌طور مستقیم بر حیات بشر تأثیر گذاشته‌اند.
اما امروزه، با افزایش فشارهای ناشی از رشد جمعیت، توسعه شهری، کشاورزی گسترده و تغییرات اقلیمی، جنگل‌ها بیش از هر زمان دیگری در معرض تهدید هستند.
امسال، روز جهانی جنگل با شعار “جنگل‌ها، اکوسیستم‌های حیاتی برای امنیت غذایی” نام‌گذاری شده است، شعاری که نشان می‌دهد ارتباط میان جنگل‌ها و امنیت غذایی چقدر عمیق و حیاتی است.
بسیاری از مردم تصور می‌کنند که غذا فقط از زمین‌های کشاورزی تأمین میشود، اما واقعیت این است که جنگل‌ها نیز نقش کلیدی در این فرآیند دارند.
نقش جنگل‌ها در تأمین امنیت غذایی
جنگل‌ها منابع عظیمی از مواد غذایی طبیعی را برای جوامع محلی و حتی صنعت غذایی جهان فراهم می‌کنند. انواع مختلفی از میوه‌ها، دانه‌ها، آجیل‌ها، قارچ‌ها، گیاهان دارویی و حتی
برخی گونه‌های حشرات خوراکی از جنگل‌ها به‌دست می‌آیند. در بسیاری از نقاط جهان، مردم جوامع بومی به‌طور مستقیم از منابع جنگلی تغذیه می‌کنند و حتی اقتصاد آنها به این اکوسیستم‌ها وابسته است.
اما نقش جنگل‌ها در امنیت غذایی تنها به تأمین مستقیم مواد غذایی محدود نمی‌شود. این اکوسیستم‌های حیاتی در حفظ منابع آبی نیز نقش بسزایی دارند.
جنگل‌ها مانند یک فیلتر طبیعی عمل کرده و کیفیت آب را حفظ می‌کنند. همچنین، با جلوگیری از فرسایش خاک،
جنگل‌ها به حفظ حاصل‌خیزی زمین‌های کشاورزی کمک کرده و مانع از سیل‌ها و خشکسالی‌های مخرب می‌شوند.
بدون جنگل‌ها، منابع آبی به‌شدت کاهش می‌یابند و زمین‌های کشاورزی رفته‌رفته توان تولید خود را از دست می‌دهند. بنابراین، هر درختی که در جنگل‌ها می‌روید، نه‌تنها به حفظ طبیعت کمک می‌کند، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر تأمین مواد غذایی نیز تأثیرگذار است.
چوب، طلای سبز زمین
به‌عنوان کسی که سال‌ها در بخش فضای سبز کار کرده‌ام، می‌دانم که چوب یکی از ارزشمندترین منابعی است که از جنگل‌ها به‌دست می‌آید. از خانه‌سازی و تولید مبلمان گرفته تا صنایع کاغذ، سوخت‌های زیستی و حتی تولید داروهای گیاهی، چوب و فرآورده‌های آن نقش بزرگی در زندگی بشر دارند.
اما بهره‌برداری بی‌رویه از منابع چوبی و قطع غیرقانونی درختان، باعث شده که بسیاری از جنگل‌ها در معرض نابودی قرار بگیرند. جنگل‌زدایی نه‌تنها باعث از بین رفتن زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی میشود، بلکه با کاهش ظرفیت جذب دی‌اکسید کربن، تغییرات اقلیمی را نیز تشدید می‌کند.
در منطقه‌ای مثل بندر امیرآباد که من در آن مشغول به کار هستم، فضای سبز اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. جنگل‌های حاشیه‌ای و فضای سبز شهری نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا، حفظ رطوبت خاک و ایجاد یک محیط زیست سالم‌تر دارند. اما متأسفانه، توسعه بی‌رویه و استفاده نادرست از منابع طبیعی، این تعادل را به خطر انداخته است.
نقش فضای سبز شهری در کاهش فشار بر جنگل‌ها
شاید در نگاه اول به نظر برسد که فضای سبز شهری ارتباطی با جنگل‌های طبیعی ندارد، اما واقعیت این است که توسعه فضای سبز شهری می‌تواند به کاهش فشار بر جنگل‌های بکر کمک کند.
وقتی که شهرها دارای پارک‌ها، درختان خیابانی و فضاهای سبز کافی باشند، نیاز کمتری به بهره‌برداری از جنگل‌های طبیعی برای تأمین نیازهای زیباشناسی و تفریحی احساس میشود. همچنین، فضای سبز شهری می‌تواند تأثیر زیادی بر بهبود کیفیت هوا، کاهش دمای محیط و ایجاد محیطی سالم‌تر برای شهروندان داشته باشد.
به همین دلیل، من و همکارانم در بندر امیرآباد تلاش می‌کنیم که با کاشت درختان بومی، مراقبت از پوشش گیاهی و اجرای طرح‌های بهینه‌سازی فضای سبز، سهمی در حفظ تعادل محیط‌زیستی داشته باشیم. هر درختی که امروز کاشته میشود، یک قدم برای آینده‌ای پایدارتر است.
تأثیر تغییرات اقلیمی بر جنگل‌ها و امنیت غذایی
یکی از بزرگترین تهدیدهای جنگل‌ها، تغییرات اقلیمی است. افزایش دما، کاهش میزان بارندگی، گسترش آتش‌سوزی‌های جنگلی و تغییر الگوهای فصلی، همگی عواملی هستند که جنگل‌ها را در معرض خطر قرار داده‌اند.
جنگل‌ها خود یکی از اصلی‌ترین راه‌حل‌های مقابله با تغییرات اقلیمی هستند. آنها با جذب دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن، به تنظیم دمای کره زمین کمک می‌کنند. اما وقتی جنگل‌ها تخریب شوند، این تعادل از بین می‌رود و تأثیرات مخرب تغییرات اقلیمی شدت می‌گیرد.
کاهش جنگل‌ها باعث افزایش خشکسالی، کاهش منابع آبی و از بین رفتن تنوع زیستی میشود. این موضوع نه‌تنها بر محیط‌زیست، بلکه بر کشاورزی و تولید مواد غذایی نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت. بنابراین، حفاظت از جنگل‌ها مستقیماً به معنای حفاظت از امنیت غذایی در سراسر جهان است.
چگونه می‌توانیم در حفظ جنگل‌ها سهیم باشیم؟
همه ما می‌توانیم با اقدامات کوچک اما مؤثر، در حفظ جنگل‌ها و منابع طبیعی نقش داشته باشیم:
۱٫ کاشت درخت: هر درختی که کاشته شود، به کاهش آلودگی هوا، حفظ خاک و تأمین منابع آبی کمک می‌کند.
۲٫ کاهش مصرف کاغذ و چوب: استفاده از محصولات بازیافتی و مدیریت بهتر مصرف کاغذ می‌تواند از قطع درختان بیشتر جلوگیری کند.
۳٫ حمایت از کشاورزی پایدار: خرید محصولاتی که از مزارع پایدار و بدون تخریب جنگل‌ها تولید شده‌اند، می‌تواند به کاهش جنگل‌زدایی کمک کند.
۴٫ آگاهی‌بخشی: آموزش دیگران درباره اهمیت جنگل‌ها و نقش آنها در امنیت غذایی، یکی از بهترین راه‌های ایجاد تغییر است.
آینده‌ای سبز برای نسل‌های بعد
روز جهانی جنگل فرصتی است تا درباره اهمیت این منابع ارزشمند بیشتر فکر کنیم و اقدامات عملی برای حفظ آنها انجام دهیم. اگر امروز برای جنگل‌ها و فضای سبز تلاش نکنیم، فردا دیر خواهد بود.
من، به‌عنوان کسی که سال‌ها در بخش فضای سبز کار کرده‌ام، می‌دانم که تغییرات مثبت از اقدامات کوچک آغاز می‌شوند. اگر هر یک از ما به‌سهم خود در حفظ جنگل‌ها کوشا باشیم، می‌توانیم آینده‌ای سبزتر و سالم‌تر برای نسل‌های آینده بسازیم.
جنگل‌ها را حفظ کنیم، چون حیات ما به آنها وابسته است.
- نویسنده : رضا صادقی
