در اوایل دهه ۲۰۱۰ میلادی، اعتراضات موسوم به «بهار عربی» در سوریه، به جنگ داخلی تمام‌عیار، موج گسترده مهاجرت و تشدید خشونت گروه‌های جهادی منجر شد. در کاخ سفید، دونالد ترامپ جایگزین باراک اوباما شد، و بریتانیا برگزیت را برگزید. دهه ۲۰۱۰ میلادی که با امید به جهانی عادلانه‌تر آغاز شده بود، […]
در اوایل دهه ۲۰۱۰ میلادی، اعتراضات موسوم به «بهار عربی» در سوریه، به جنگ داخلی تمام‌عیار، موج گسترده مهاجرت و تشدید خشونت گروه‌های جهادی منجر شد. در کاخ سفید، دونالد ترامپ جایگزین باراک اوباما شد، و بریتانیا برگزیت را برگزید. دهه ۲۰۱۰ میلادی که با امید به جهانی عادلانه‌تر آغاز شده بود، برای بسیاری با تقویت ملی‌گرایی پوپولیستی پایان یافت. در ادامه گزارشی از مهمترین رویدادها و شخصیت‌های دهه میلادی گذشته آمده است.
شکاف در جامعه آمریکا
ایالات متحده سال ۲۰۲۰ را با دونالد ترامپ در کاخ سفید به‌عنوان رئیس‌جمهوری کشوری آغاز می‌کند که از نظر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دچار شکاف عمیقی است، رهبر آن استیضاح شده و با محاکمه در مجلس سنا روبه‌روست. ترامپ که به سوءاستفاده از قدرت برای تحت فشار قرار دادن دولت اوکراین برای تحقیق در مورد رقیب سیاسی خود، جو بایدن، متهم شده، به احتمال فراوان در مجلس سنا که اکثریت آن با حزب جمهوری‌خواه است تبرئه خواهد شد. با این حال او، پس از اندرو جانسون و بیل کلینتون، سومین رئیس‌جمهوری است که استیضاح می‌شود. ریچارد نیکسون قبل از استیضاح و محاکمه در کنگره از مقام ریاست‌جمهوری استعفا داد.
حوادث دوران ریاست‌جمهوری او که گاه عجیب‌تر از افسانه است، آیینه‌ای است از به قدرت رسیدن او در سال ۲۰۱۶. قبل از انتخابات آن سال، بسیاری باور نمی‌کردند که یک میلیاردر مستغلات که مدتی هم ستاره رئالیتی شوهای تلویزیونی بود بتواند رهبر بزرگترین اقتصاد جهان شود.
اما با شکست دادن هیلاری کلینتون، نامزد حزب دمکرات، که از نگاه بسیاری یک بدبیاری تاریخی بود، پس از باراک اوباما، اولین رئیس‌جمهور سیاه‌پوست آمریکا، وارد کاخ سفید شد. باراک اوباما برنده جایزه صلح نوبل بود و دونالد ترامپ مجری شوهای تلویزیونی رئالیتی مثل «اپرنتیس». تفاوت بین دو رئیس‌جمهور از این بیشتر امکان ندارد.
دونالد ترامپ که تغییرات جوی زمین را باور ندارد، طرفدار حفاظت از صنایع داخلی است و در زمینه مهاجرت بسیار سختگیر و تندرو است، بسیاری از سنت‌های سیاسی آمریکا را زیر پا گذاشته و بدون هیچ سازشی، دولت و کاخ سفید را آن‌طور که خودش می‌خواهد اداره می‌کند.
در پایان دهه ۲۰۱۰، موفقیت و رونق اقتصادی آمریکا شانس او برای پیروزی در انتخابات سال آینده را تقویت خواهد کرد. دونالد ترامپ در عرصه سیاست خارجی با متحدان آمریکا به‌تندی برخورد می‌کند، توافق‌های بین‌المللی را به چالش می‌کشد و از تقویت مناسبات خود با حکومت‌های اقتدارگرا و خودکامه مثل رهبر کره شمالی هیچ ابایی ندارد.
«بهار عربی» نومیدکننده
دهه ۲۰۱۰ میلادی با امیدواری به اعتراضات سیاسی در جهان عرب آغاز شد، اما در اکثر این کشورها رهبران خودکامه به قدرت بازگشتند.روز ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱، زین‌العابدین بن علی، دیکتاتور تونس، تحت تأثیر اعتراضات مردمی که حتی تا چند هفته قبل از آن قابل تصور نبود، از قدرت برکنار شد و از کشور گریخت. جنبش‌های اعتراضی موسوم به «بهار عربی» سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا را فرا گرفت. معمر قذافی، رهبر لیبی، همان سال در نتیجه قیام مخالفان و با حمایت نظامی ناتو سرنگون شد.در نتیجه اعتراضات مردم مصر که کانون اصلی آن میدان تحریر شهر قاهره بود، دوران حکومت حسنی مبارک پایان یافت. ولی مصر این دهه میلادی را با پنجه آهنین ژنرال عبدالفتاح السیسی، فرمانده سابق نیروهای مسلح که با کودتای ارتش به مقام ریاست‌جمهوری رسید، به پایان می‌برد.سرنوشت میلیون‌ها نفر از مردم سوریه می‌شد که متفاوت باشد. جنبش اعتراضی علیه حکومت خانواده اسد به سرکوب شدید مخالفان و پس از آن به یک جنگ داخلی بی‌رحمانه بدل شد. از آغاز جنگ داخلی در سال ۲۰۱۱، بیش از ۳۷۰ هزار نفر از مردم سوریه کشته و میلیون‌ها نفر آواره و یا مجبور به مهاجرت شده‌اند. جنگ داخلی سوریه به یک بحران بین‌المللی بدل شده است.حکومت‌های غربی، با تشکیل یک ائتلاف نظامی، خلافت خودخوانده گروه «خلافت اسلامی» را که از اوضاع ناآرام منطقه بهره جست و بخش گسترده‌ای از خاک عراق و سوریه را تصرف کرد، شکست دادند. این گروه تندرو، خشونت‌طلب و جهادی توانست ده‌ها هزار نفر از تندروهای منطقه خاورمیانه و هزاران پیکارجوی خارجی (عمدتاً از کشورهای اروپایی) را جذب کند.
حملات تروريستی در اروپا
ابوبکر البغدادی، رهبر گروه «خلافت اسلامی»، در ژوئن ۲۰۱۴ تشکیل خلافت را در شهر موصل عراق اعلام کرد. قلمرو این گروه در اوج قدرتش از حلب در شمال سوریه تا استان دیاله در شرق عراق را در بر می‌گرفت.این گروه القاعده را تحت‌الشعاع قرار داد و عملیات خشونت‌بار خود را به اشکال جدیدی سازماندهی و اجرا می‌کرد. پیروان خود را تشویق می‌کرد که به جای طراحی و اجرای عملیات‌های پیچیده‌ای نظیر حملات تروریستی یازده سپتامبر سال ۲۰۰۱، اقدامات خشونت‌بار و تروریستی خود را به هر شکلی که می‌توانند اجرا کنند.
روز ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵، یکی از واحدهای این گروه که مرکز آن در بلژیک بود، با انفجار بمب و تیراندازی در یک سالن کنسرت، رستوران‌ها و کافه‌ها و ورزشگاه «استاد دو فرانس» در شهر پاریس ۱۳۰ نفر را کشتند.در این سال‌ها، بلژیک، بریتانیا و دانمارک نیز هدف حملات تروریستی پیروان «خلافت اسلامی» قرار گرفتند و نیروهای جهادی وفادار به این گروه در منطقه ساحل آفریقا و بخش‌هایی از آسیا اعلام موجودیت کردند. اما آمریکا، با کمک گروه‌های کرد سوریه و حمایت کشورهای اروپایی، پس از چند سال نبرد توانست «خلافت» این گروه را در مارس سال ۲۰۱۹ نابود کند. ابوبکر البغدادی توسط واحدهای مخصوص ارتش آمریکا کشته شد و دونالد ترامپ روز ۲۷ اکتبر ۲۰۱۹ ضمن اعلام این خبر گفت او «مثل یک سگ» مرد.
فجایع مهاجران
جنگ داخلی سوریه به صدور خشونت به کشورهای دیگر از جمله اروپا انجامید، اما در عین حال همزمان با مهاجرت میلیون‌ها سوری و جستجو برای کشوری امن و زندگی بهتر اروپا با یک فاجعه انسانی عظیم روبه‌رو شد.
مهاجران سوری به اشکال مختلف و از راه‌های گوناگون خود را به اروپا رساندند و با طی کردن مسیرهای طولانی، در هر کشوری که از آنها با آغوش باز استقبال می‌کرد ساکن شدند. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، اعتقاد داشت که اروپا و از جمله آلمان می‌تواند این موج بزرگ مهاجرت را بپذیرد.
او روز ۳۱ آگوست ۲۰۱۵ گفت: اگر اروپا در مورد مسئله پناهجویان واکنش نشان ندهد و اگر این ارتباط نزدیک با حقوق مدنی جهان‌شمول شکسته شود، اين دیگر اروپایی نخواهد بود که ما آرزوی آن را داشتیم.در آمریکا مقابله با ورود مهاجران غیرقانونی از طریق مرزهای جنوبی این کشور به یکی از سیاست‌های اصلی دونالد ترامپ بدل شد. او از کنگره صدها میلیارد دلار برای احداث یک دیوار مرزی تقاضا کرد.
به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا گروه‌ها و احزاب پوپولیست و راست افراطی در کشورهای ديگر را تقویت کرد، از ویکتور اوربان در مجارستان و ماتئو سالوینی در ایتالیا تا ژائیر بولسونارو در برزیل.
