تحلیل دادههای معاملاتی نشان میدهد بازار در روز گذشته با رشد بیش از بیست هزار واحدی شاخص کل و افزایش همزمان شاخص هموزن وارد محدودهای شده که معمولاً سیگنال آغاز بازگشت آرام تقاضا تلقی میشود. افزایش حجم معاملات به بیش از ده میلیارد سهم و عبور ارزش معاملات از چهل و شش هزار میلیارد تومان در حالی ثبت شد که طی هفتههای اخیر بازار بارها با کمبود نقدینگی دستوپنجه نرم میکرد. این تغییر رفتار میتواند بیانگر آن باشد که سرمایهگذاران، حتی اگر در مقیاس محدود، در حال ارزیابی فرصتهای جدید و ورود آزمایشی به برخی صنایع هستند.
بر اساس روندهای مشاهدهشده، سه سناریوی اصلی برای آینده کوتاهمدت بازار قابل تصور است. سناریوی نخست تداوم رشد آرام شاخصهاست. در این سناریو انتظار میرود افزایش نرخ ارز در بازار آزاد، جذاب شدن ارزش جایگزینی شرکتها و کاهش فشار فروش حقیقیها به تداوم تقاضا در روزهای آینده کمک کند. اگر ارزش معاملات در همین سطوح باقی بماند، احتمال آن وجود دارد که شاخص کل بتواند با شیب ملایم به سمت تثبیت در کانالهای بالاتر حرکت کند. نقطه قوت این سناریو رشد همزمان شاخص کل و هموزن است که نشان میدهد جریان ورود پول به مجموعهای وسیعتر از نمادها فعال شده است.
سناریوی دوم نوسانگیری و بازگشت بازار به رفتار کوتاهمدت است. این سناریو زمانی محتمل میشود که معاملات روزهای آینده حجم و ارزش پایدار نداشته باشد. ورود پولهای کوتاهمدت و سفتهبازانه همیشه خطر بازگشت به نوسانات شدید را افزایش میدهد. اگر معاملهگران هیجانی پس از کسب سودهای کوچک تصمیم به خروج بگیرند، فشار فروش مجدد میتواند مانع از شکلگیری یک روند صعودی مستمر شود. این رفتار معمولاً در بازههایی رخ میدهد که بازار از لحاظ بنیادی با ابهام مواجه است و معاملهگران بیشتر از دادههای روانی تبعیت میکنند تا تحلیلهای بلندمدت.
اما سناریوی سوم که اگرچه احتمال آن کمتر است اما نمیتوان آن را نادیده گرفت، بازگشت بازار به فاز احتیاط عمیق است. این سناریو وابسته به چند عامل بیرونی است. نخست وضعیت ناترازی انرژی در صنایع بزرگ که با نزدیک شدن به فصل زمستان میتواند محدودیتهایی واقعی در تولید ایجاد کند. دوم موضوع نرخ خوراک و شرایط قیمتگذاری در برخی صنایع که هنوز ابهامات آن رفع نشده و هر تصمیم جدید میتواند مسیر بازار را تحت تأثیر قرار دهد. سوم وضعیت بازارهای جهانی است که برای صنایع کالایی اهمیت حیاتی دارد و هرگونه نوسان منفی در قیمتهای جهانی میتواند فشار فروش را در بورس تهران تشدید کند.
در کنار این سناریوها، بررسی رفتار سرمایهگذاران حقیقی نیز اهمیت ویژهای دارد. طی ماههای گذشته خروج پیوسته حقیقیها از بازار سرمایه یکی از مهمترین دلایل رکود معاملات بود. اما دادههای روز اخیر نشان میدهد این گروه در حال بازگشت تدریجی به بازار هستند. اگر این روند در هفته آینده نیز ادامه یابد، میتواند نیروی محرکهای برای ایجاد ثبات در سمت تقاضا باشد. حقیقیها معمولاً در صنایع کوچک و متوسط سریعتر وارد میشوند و همین موضوع باعث شده شاخص هموزن نیز رفتار مثبتتری نسبت به روزهای گذشته نشان دهد.
دادههای بنیادی نیز نشان میدهد بخش قابل توجهی از سهام بازار در محدودههای ارزندهتری نسبت به ماههای گذشته قرار گرفتهاند. با رشد نرخ ارز، ارزش داراییهای شرکتها و ارزش جایگزینی آنها بالاتر رفته و همین موضوع برای معاملهگرانی که نگاه میانمدت دارند جذابیت بیشتری ایجاد کرده است. البته این به معنای آغاز یک روند پرشتاب صعودی نیست، زیرا شرکتها برای تبدیل این ارزش دارایی به سود عملیاتی باید از موانع ساختاری اقتصاد عبور کنند. با این حال نمیتوان انکار کرد که مقایسه قیمت سهام با ارزش دارایی شرکتها در برخی صنایع نشانههایی از ظرفیت رشد را ایجاد کرده است.
با توجه به مجموعه این عوامل، میتوان گفت بازار سرمایه در آستانه یک مقطع تعیینکننده قرار گرفته است. اگر جریان نقدینگی واردشده به بازار در روزهای آینده استمرار پیدا کند و ارزش معاملات به زیر سطوح فعلی بازنگردد، احتمال موفقیت سناریوی رشد آرام وجود دارد. در مقابل اگر خبر یا عاملی بیرونی باعث اختلال در اعتماد بازار شود، مسیر میتواند به سرعت تغییر کند و بازار دوباره وارد فاز رفت و برگشتهای کوتاهمدت شود.
در نهایت باید تأکید کرد که بورس امروز نه در موقعیت جهش بزرگ قرار دارد و نه در مرحله رکود کامل. بازار در منطقه خاکستری قرار گرفته و معاملهگران در حال تصمیمگیری میان دو رفتار متناقضاند: انتظار برای نشانههای قطعیتر یا ورود تدریجی با تکیه بر افزایش ارزش داراییها. تصمیمگیریهای هفته آینده میتواند سرنوشت روند بازار را تا پایان ماه مشخص کند.
- نویسنده : مهسا حسینی
