در قرون وسطی آیینه های فولادی که صیقلی تر و شفاف تر از انواع مسی، مفرغ و برنزی آن بود رواج فراوان یافت و قرن ها مورد استفاده قرار گرفت، تا اینکه ناگهان تحولی پیش آمد و کاربرد شیشه در ساخت آیینه کشف شد. ظاهراً این تکنیک اختراع اروپائیان نیست و باید زادگاه آن را […]
در قرون وسطی آیینه های فولادی که صیقلی تر و شفاف تر از انواع مسی، مفرغ و برنزی آن بود رواج فراوان یافت و قرن ها مورد استفاده قرار گرفت، تا اینکه ناگهان تحولی پیش آمد و کاربرد شیشه در ساخت آیینه کشف شد. ظاهراً این تکنیک اختراع اروپائیان نیست و باید زادگاه آن را در چین، هند و یا به احتمال قوی در خاورمیانه جستجو کرد. در قرن دوازدهم علوم و صنایع در سرزمین های پهناور اسلامی به اوج ترقی رسیده بود که از آن جمله می توان, به اخترشناسی، پزشکی، ریاضیات، کاغذسازی، شیشه گری و بلورسازی اشاره کرد.
بنابراین اختراع آیینه شیشه ای می تواند ابتدا در همین منطقه صورت گرفته و سپس به اروپا راه یافته باشد. در قرون بعد آیینه سازی، شیشه گری و بلورسازی به تدریج به مراحل تولید صنعتی دست یافتند و کارگاه های کوچک، ساخت آن ها به کارخانه های بزرگ مبدل شدند.
نحوه شروع هنر آیینه کاری
آیینه کاری در آغاز با نصب جام های یک پارچه آیینه بر بدنه بنا شروع شد. نه تنها درون بنا بلکه دیوارهای , ستوندار عصر صفوی نیز با آیینه های بزرگ تزیین شد.
ابزار و مواد کار آیینه کاری
مصالح و مواد مورد استفاده در هنر آیینه کاری عبارتند از: آیینه، چسب یا بُنکس (در اصطلاح چسب چوب را گویند)، سریش و گچ نرم. ابزارهایی که در هنر آیینه کاری استفاده می شوند عبارتند از: قلم طراحی، خط کش چوبی برای خط اندازی روی شیشه، میز زیر دست، الماس آیینه بر و تنها ابزاری که در نصب آن به کار برده می شود کاردک است .
شیوه اجرای کار در آیینه کاری
این گونه است که نخست، طرح مورد نظر توسط طراح، معمار یا شخص آیینه کار آماده می شود سپس کاغذ طراحی شده را سوزنی می کنند و برسطح کار می گذارند و روی آن گرده زنی می کنند. پس از آن از روی طرحی که به وسیله گرده بر دیوار منتقل شده، هنر آیینه کاری را به وسیله چسباندن قطعات آیینه روی دیوار با گچ و سریش به انجام می رسانند.
نحوه چسباندن قطعات آیینه
آنگاه آیینه چسبان به وسیله خمیری که مرکب از گچ و سریش است قطعات آیینه را براساس طرح به وسیله فشار آوردن دست به محل برش آن ها روی گچ کشته بر سطح کار می چسباند و با فشار دست برجستگی و فرورفتگی مورد نظر را ایجاد می کند، سپس نقوش دلخواه و مورد نظر را پدیدار می سازد در خاتمه آیینه پاک کن سطح کار را پاک کرده، براق می کند. طرح لازم را آماده کرده و به عنوان مثال در طرح درخت انگور الوان، سیاه و یاقوتی که هم رنگ و هم ابعاد آن, مشخص است، شبیه اصل درخت طراحی می کنند و آیینه محدب را بر اساس طرح آماده با گچ بر , سطح کار می چسبانند.
مالیدن لایه گچ
سپس لایه گچ نرم در قطر حدود سه میلی متر بر آخرین سطح بر جسته مالیده می شود و پس از آن شیشه های محدب ساخته شده را خرد کرده و با انواع آیینه های رنگی به کار می برند. در مورد طرح های گیاهی و اسلیمی و قواره سازی، مانند معرق کاری برای تمام نقوش، الگو تهیه کرده و پس از برش آیینه با الماس، به کمک سنگ، لبه های آن را گرد می کنند.ضخامت مطلوب آیینه برای آیینه کاری یک میلی متر است، اما تا ضخامت دو میلی متر یا بیشتر نیز به کار برده شده است.
