سال ۲۰۲۴ میلادی درحالی آغاز شد که سال گذشته برای جهان خوشایند و صلح آمیز نبود. ادامه جنگ روسیه و اوکراین، مرگ بسیاری از شهروندان از دوطرف و تاثیر آن بر اقتصاد جهانی، ادامه جنگهای خونین داخلی در سودان و آوارگی بیش از ۴ میلیون انسان بی‌گناه در قاره سیاه شد، وقوع دو کودتا در کشورهای گابن و نیجر که به ناآرامی شدید در غرب آفریقا دامن زد و موجب دستگیری روسای جمهور این دو کشور گردید و از همه مهمتر حمله هفتم اکتبر حماس به کیبوتص های اسرائیلی و حمله رژیم صهیونیستی به غزه که موجب کشتاری وسیع و آوارگی بیش از ۲ میلیون نفر در کوچکترین مساحت جهان شد تنها بخشی از ناآرامی‌ها و خونریزی های سال گذشته بود. بعد از نبرد میان حماس و اسرائیل، شاهد ناآرامی گسترده از اقیانوس هند تا دریای سرخ و از لبنان تا سوریه بوده‌ایم.
در سال گذشته مناقشه قره باغ همچنان ادامه یافت و نهایتا با پیروزی آذربایجان به پایان رسید و باعث کوچ اجباری ارمنی ها از این منطقه شد.
شورش گروه واگنر که شبه نظامیان حامی پوتین را تشکل می‌دهند از مهمترین و عجیب ترین وقایع سیاسی و جنگی سال گذشته بود، پریکوژین که بخشی از نیروهای نبرد اوکراین بود در اعتراضات به عدم حمایت ژنرال‌های روسی دست به یک خودکشی رسمی زد و به با ارتشش به سمت مسکو حرکت کرد، نهایتا این قضیه با پادرمیانی پایان یافت اما این سرکشی پایان کار پریکوژین بود و او در یک سانحه هوایی به همراه معاونش جان باخت.
جهان در سالی که گذشت شاهد چندین اتفاق سیاسی مهم در حوزه انتخابات نیز بود. انتخابات سراسری ترکیه که با مشارکت بالای مردم این کشور به نمونه موفقی از رقابت واقعی و مردم‌سالاری منجر گردید به پیروزی دوباره اردوغان و ناکامی ائتلاف رقیبش انجامید.در برزیل هم انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد که در نهایت حامیان ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور سابق برزیل به تبعیت از هواداران ترامپ به ساختمان کنگره، دادگاه عالی و کاخ ریاست‌جمهوری این کشور یورش بردند. این اقدام حدود یک هفته پس از تحلیف لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور فعلی برزیل رخ داد که بولسونارو را در دور دوم انتخابات در ۳۰اکتبر شکست داد. در سال بولا احمد تینوبو، برنده انتخابات ریاست‌جمهوری نیجریه اعلام شد. در یک اتفاق عجیب سیاسی در سال گذشته هیئت منصفه بزرگ نیویورک به متهم کردن ترامپ رای داد؛ این اولین بار در تاریخ آمریکا بود که یک رئیس‌جمهور فعلی یا سابق با اتهامات جنایی روبرو شد.
تاجگذاری چارلز سوم پادشاه بریتانیای کبیر را نیز باید از مهمترین وقایع سیاسی سال گذشته به شمار آورد.اما وقایع حساس و خبرساز سال گذشته محدود به سیاست نماند و فجایع طبیعی نیز مانند همیشه به چالشی مهم در زیست جهانی بدل شد. از همه مهمتر می‌توان به زلزله مرگبار ترکیه اشاره کرد، زمین لرزه سال ۲۰۲۳ ترکیه که با ۱۳ هزار پس لرزه همراه بود، حدود ۸۴٫۱ میلیارد دلار خسارت به این کشور وارد کرد. تلفات این زلزله به ۵۹ هزار کشته در ترکیه و ۸ هزار کشته در سوریه رسید. همچنین در سالی که گذشت تغییرات اقلیمی آثار سوء خود را بیش از گذشته نشان داد. سال ۲۰۲۳ به عنوان گرم‌ترین سال تاریخ شناخته می‌شود که با آتش‌سوزی‌های تاریخی و خشکسالی شدید همراه بوده است. این اتفاق و به خشکسالی گسترده در بخشی از جهان و سیلاب‌ها و طوفان‌های مخرب در بخشی دیگر منجر گردید که از مهمترین آنها می‌توان به طوفان فردی به عنوان طولانی‌ترین طوفان استوایی در تاریخ اشاره کرد که بیش از ۱۴۰۰ قربانی در کشورهای مالاوی، موزامبیک و بخش‌هایی از جنوب غربی آفریقا داشت. اما بی‌شک یکی از مهمترین اخبار علمی سالی که گذشت را باید در همه‌گیری ماجرای هوش مصنوعی دنبال کرد. ورود چت جی بی تی به دنیای عمومی سرفصلی از جهان تازه‌ای است که پیش روی انسان قراردارد. این فناوری تازه به جدال‌های اخلاقی متنابهی در جهان دامن زد و اگرچه موجب حیرت و شادکامی بسیاری شد اما همزمان ترس از نفوذ قدرت‌های جهانی در کنترل این فناوری به نفع خود به نگرانی‌های بسیاری دامن زد.مرور مهمترین وقایع سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که وزن فجایع به مراتب بیشتر از کامیابی ها بوده است.
- نویسنده : ملیحه منوری-سردبیر
