محمدحسین جعفری سمیع دبیر گروه سیاسی با گذشت سه دهه از پایان جنگ تحمیلی هنوز هم ابعاد مختلفی از این واقعه تاریخی در پرده ابهام قرار دارد. ۸ سال جنگ خانمان سوز خسارتهای جبران ناپذیری را بر ملت و کشور ما تحمیل کرد و باعث شد تا توسعه و پیشرفت سیاسی و اقتصادی کشور با […]
محمدحسین جعفری سمیع
دبیر گروه سیاسی
با گذشت سه دهه از پایان جنگ تحمیلی هنوز هم ابعاد مختلفی از این واقعه تاریخی در پرده ابهام قرار دارد. ۸ سال جنگ خانمان سوز خسارتهای جبران ناپذیری را بر ملت و کشور ما تحمیل کرد و باعث شد تا توسعه و پیشرفت سیاسی و اقتصادی کشور با چالشی بزرگ مواجه شود. یکی از موارد پر ابهام و سوال برانگیز این رویداد تاریخی ، عملیات کربلای ۴ است که تا به امروز حرف و حدیث های مختلفی پیرامون آن مطرح می شود.
روز پنج شنبه گذشته بود که محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده سابق سپاه در توئیتی مدعی شد عملیات کربلای ۴ یک عملیات فریب بوده است. رضایی در این توئیت مدعی شد: «با عملیات کربلای چهار به دشمن وانمود کردیم که عملیات سالانه ما تنها همین بوده است. ده روز بعد در همان نقطه و در زمانی که نیروهای ارتش بعثی به مرخصی رفته بودند، عملیات کربلای پنج را انجام دادیم.»
وی ادامه داد: «عملیات کربلای چهار برای فریب دشمن انجام شد. اگر تحلیلگر تاریخی در فهم آن فریب بخورد، پس وای به حال نوشته‌های او.» این توییت محسن رضایی با انتقاد گسترده شخصیت های سیاسی و مردم مواجه شد و باعث شد پس از ۳۰ سال بار دیگر داغ این فاجعه تازه گردد.
عملیاتی که به رقم افشای آن ادامه یافت
در عملیات کربلای ۴ ابتدا حدود ۱۵ هزار نفر از نیروهای ایرانی به رهبری گروهی از تکاوران نیروی زمینی ارتش و غواصان، نیمه جنوبی (دجله) و نیمه شمالی اروندرود (کارون و دجله) را پشت سر گذاشتند.
نیروهای بعثی عراق برای مقابله با رزمندگان ایرانی از سلاح‌های مستقیم و توپخانه بهره بردند در حالی که برای رویارویی با این عملیات کاملاً آمادگی داشتند.
مرحوم هاشمی رفسنجانی (فرمانده عالی جنگ در زمان عملیات) در یادداشت‌های روزانه اش در ۱۱ دی ماه می‌نویسد: «آقای شمخانی اطلاعات لازم را در خصوص نتایج عملیات شکست خورده کربلای ۴ داد. خیلی بدتر از آنچه تا به حال گفته بودند، نزدیک به ۱۰۰۰ شهید و ۳۹۰۰ مفقود الاثر داشتیم که اکثر آنها را باید شهید حساب کرد و حدود ۱۱ هزار مجروح»
هاشمی‌رفسنجانی ماجرای کربلای ۴ را در خاطرات خود شرح داده است؛ اما در روایت او عملیات هرگز به قصد «فریب» نبود. بعد از شکست عملیات «کربلای چهار»، نیرو‌ها برای «کربلای ۵» آماده می‌شوند و این‌طور گفته می‌شود که کربلای ۴ برای فریب دشمن انجام شده تا به تعبیر هاشمی تبلیغات دشمنان نیز خنثی شود و این دقیقا برخلاف آن‌چیزی است که حالا محسن رضایی می‌خواهد بگوید برنامه از اول همین بوده است.
تازه شدن داغ ۳۰ ساله با ادعایی بی اساس
در سال ۱۳۹۴، با گذشت ۳۰ سال از عملیات کربلای ۴، کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل اعلام کرد که اجساد ۱۷۵ غواص ایرانی را که با دستان بسته کشته شده‌اند، کشف کرده‌است. حال پس از ۳ سال از تشیع شهدای غواص بار دیگر توئیت محسن رضایی داغ ۳۰ ساله را تازه کرد و نمکی بود بر زخم یک ملت.
اظهارات تامل برانگیز سردار محسن رضایی واکنش‌های بسیاری را به دنبال داشت.
سیدمحسن حسینی‌پویا که در عملیات کربلای ۴ به عنوان نیروی غواص حضور داشته ، در واکنش به اظهارات اخیر محسن رضایی اظهار کرد: «معتقدم آنچه جای آن در جنگ خالی بود، مسئولیت پذیری است. در همه جنگ‌های دنیا فرماندهان باید یکسری مسئولیت‌پذیری داشته باشند و هنگامی که برخلاف مقررات نظامی و مصالح تصمیمی بگیرند، باید در مرجعی پاسخگو باشند. باید به این مساله در جنگ تحمیلی بیشتر توجه می‌شد.»
آسیه باکری در توئیتی نوشته بود: «آقای رضایی برای آخر عاقبت خودتون و راحتی اعصاب بازماندگان جنگ تحمیلی دیگه ننویسید، مرهم نیستید، عذرخواهی بلد نیستین، لااقل سکوت رو تمرین کنید!»
حسین دهباشی فعال رسانه‌ای نیز نوشت: «سردار حذف فرموده‌اند که کربلای۴ در شرایطی انجام شد که مرحوم هاشمی (فرمانده جنگ) از موعد و جزئیات آن بی‌خبر بود اما دشمن به مقیاس گروهان حتی کالک عملیاتی ما را داشت!»
از میان مسئولان رسمی، پاسخ حسام الدین آشنا به رضایی اهمیت بیشاری داشت. او روایت خود را اینگونه نوشته بود: «داخل سنگر شدم امین آقا (سردار شریعتی) پای بی‌سیم دو زانو نشسته بود پرسیدم کی به آب بزنیم؟ گفت: حتی ساعت عملیات هم لو رفته، ولی آقا محسن (رضایی) قبول نمی‌کند که عملیات لغو شود. تو به غواص‌ها بگو به محَض شلیک از طرف دشمن برگردند.»
آشنا این موضوع را گفته بود که «بچه‌های توپخانه لشکر ۲۷ هیچگاه از شما نپرسیدند چرا تنها ۴۵ دقیقه پس از آغاز عملیات، تقریبا تمام قبضه‌ها مورد اصابت توپ‌های دشمن قرار گرفت. هیچ‌یک از هزاران مجروح عملیات نپرسیدند چرا وقتی اولین موج مجروحان به بیمارستان صحرایی علی‌بن ابی‌طالب رسید هنوز پزشکان و پرستاران از وقوع عملیات آگاهی درستی نداشتند.»
او در پایان به طعنه گفته بود که «بین عملیات فریب و عملیات لو رفته تفاوت از زمین تا آسمان است.»
سلمان کدیور دبیر اسبق جنبش عدالتخواه دانشجویی، در یادداشتی تلگرامی نوشت: «پدرم جانباز کربلای چهار است. بارها از پدرم پرسیدم چه شد که لو رفت؟ جواب داد، همه از پیش می‌دانستیم عملیات لو رفته، مثل روز روشن بود؛ اما دستور رسید که پیشروی کنید.آقای رضایی! چرا تاریخ را تحریف می‌کنید؟ چرا وقایع را قلب می‌کنید؟ چرا با شجاعت نمی‌پذیرید سوءمدیریت را؟»
عمده سوالات مطرح شده هم از محسن رضایی این است آیا نمی‌شده با متوقف کردن عملیات از کشته شدن و تلفات آن کاست و اجازه نداد نیروهای ایرانی به همین راحتی شهید یا مفقودالاثر شوند؟
صادق زیباکلام نیز، در واکنش به اظهارات محسن رضایی گفت: « اظهارنظر ایشان در خصوص عملیات کربلای ۴ در ادامه سوالی است که اساسا این مساله را مطرح می‌کند که آیا ما واقعا در جنگ پیروز شدیم و اگر پیروز شدیم چرا امام (ره) از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ با عنوان نوشیدن جام زهر یاد کردند؛ این‌ها سوالاتی است که آقای رضایی باید به آنها پاسخ دهد. همچنین در خصوص همین عملیات کربلای ۴ یا عملیات‌های دیگری که تلفات و شهدا در آنها خیلی زیاد بوده آقای رضایی به عنوان فرمانده پاسخ دهند چرا این عملیات باید انجام می‌شد.»
این استاد علوم سیاسی افزود: «تا امروز آقای رضایی و دوستانشان سعی کردند در خصوص جنگ فقط آن شکوه، افتخار و بزرگی که وجود دارد، مطرح شود اما قطع به یقین روزی در ورای این افتخارات وجه دیگری به تدریج به وجود خواهد آمد و آقای رضایی باید در خصوص آمار بالای شهدای عملیات‌ها توضیح دهد. بسیار سوالات دیگری وجود دارد که بی‌پاسخ مانده است.»
عملیات کربلای ۴ مثال خوبی است از ناگفته‌های جنگ، ناگفته‌هایی که بالاخره باید گفته شود تا حقیقت برای مردم آشکار شود. مردمی که این عملیات خاص هنوز در ذهن‌شان زنده است، دانستن حق مردم است و نیاز جامعه ایران، بهتر است به جای این اظهارنظر‌های غیرکارشناسانه در فضای مجازی برادر محسن به سوالات خبرنگاران و مردمی که در توئیتر از او سوال داشتند پاسخ دهد.
هنوز ابهام‌های زیادی درباره عملیات کربلای ۴ وجود دارد. پژوهشگران محسن رضایی را مسئول این عملیات می‌دانند. هنوز پاسخ قانع‌کننده‌ای درباره مسئولیت خون هزاران شهید این عملیات توسط محسن رضایی داده نشده است.
