سلطان قابوس پس از ۵۰ سال حکومت بر عمان در روز ۱۰ ژانویه در حالی که ۷۹ سال داشت، درگذشت. با مرگ او منطقه یکی از میانه‌رو ترین شخصیت‌های خود را از دست داد، مردی که نقش عمده‌ای در میانجیگری بین ایران و آمریکا در مقاطع مختلف داشت. از زمان برکناری پدرش […]
سلطان قابوس پس از ۵۰ سال حکومت بر عمان در روز ۱۰ ژانویه در حالی که ۷۹ سال داشت، درگذشت. با مرگ او منطقه یکی از میانه‌رو ترین شخصیت‌های خود را از دست داد، مردی که نقش عمده‌ای در میانجیگری بین ایران و آمریکا در مقاطع مختلف داشت.
از زمان برکناری پدرش در کودتای تقریباً خونین ژوئیه سال ۱۹۷۰، سلطان قابوس علی‌رغم برقراری سیستم سیاسی بسته عمان را به سمت مدرنیزاسیون اقتصادی و اجتماعی برد. تمرکز بیش از حد قدرت بر شخص قابوس و امتناع وی از انتخاب جانشین‌اش در زمان حیات باعث گمانه‌زنی‌های بسیاری در مورد حاکم جدید عمان پس از قابوس شده بود. درست همانطور که مقامات عمانی پیش‌بینی می‌کردند، روند جاشینی سلطان قابوس خیلی به سرعت و بدون حاشیه پیش رفت و در نهایت پسر عمو او سلطان هیثم بن طارق آل سعید حاکم جدید عمان شد.
هیثم یکی از سه برادری بود که برای مدت طولانی‌ای نامش به عنوان یکی از نامزدهای جانشینی برده می‌شد. او در سال ۱۹۵۴ به دنیا آمده و با روی کار آمدن او می‌توان ادعا کرد که تغییر نسلی رخ داده، هیثم بن طارق دارای ۳۰ سال تجربه سیاست گذاری در نقش‌های ارشد حکومتی هم هست. حاکم جدید عمان در اوایل کار خود، بین سالهای ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۲ به مدت ۱۶ سال در وزارت امور خارجه عمان خدمت کرد و پس از آن به سمت وزیر میراث و فرهنگ ملی منصوب شد. در سال ۲۰۱۳ قابوس او را به عنوان رئیس کمیته‌ای منصوب کرد که مسئول پیشبرد برنامه توسعه اقتصادی عمان موسوم به عمان ویژن ۲۰۴۰ بود، این برنامه جانشین برنامه اقتصادی ویژن ۲۰۲۰ شد که سلطان قابوس در سال ۱۹۹۵ به عنوان اولین چشم‌انداز اقتصادی کشور ترسیم کرده بود. برنامه عمان ویژن ۲۰۲۰ در زمان خودش بین ۶ کشور عرب حاشیه خلیج فارس تک بود.
در رابطه با امور منطقه‌ای، هیثم بلافاصله پس از به قدرت رسیدن اعلام کرد که به سیاست خارجی دوران قابوس که مبتنی بر همزیستی مسالمت‌آمیز با همه همسایگان است، پایبند خواهد بود. امتناع دیرینه عمان از جانبداری یک کشور یا مشارکت در درگیری‌های منطقه‌ای از قابوس یک میانجی بین‌المللی ساخته بود تا جایی که بسیاری از عمان به عنوان میانجی ایران و آمریکا در سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ نام می‌برند. عمان در سال ۲۰۱۹ نیز، بین مقامات سعودی و نمایندگان حوثی میانجیگری کرد. اقدامات میانجی‌گرانه عمان با تسهیل شرایط گفتگو بین ایران و کشورهای ۱+۵ در جریان توافق هسته‌ای به اوج خود رسید. بعد از حمله موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکایی در عراق و پیام‌هایی که طرف اروپایی بین تهران و واشنگتن رد و بدل شد، همه به اهمیت وجود یک طرف ثالث بیش از پیش پی بردند. بدون شک حضور یک کشور سوم و بی طرف امکان اشتباهات تصادفی که می‌تواند باعث درگیری بیشتر در منطقه شود را به حداقل می‌رساند. هنوز دقیقا مشخص نیست که آیا عمان تحت حکومت سلطان هیثم همچنان این نقش را ایفا می‌کند، درست همانطور که قابوس عمل می‌کرد و آیا مسقط می‌تواند همسایگان سرسخت عرب خود را به آشتی‌جویی دعوت کند. مقامات عمانی از سال ۲۰۱۴ و دوباره از سال ۲۰۱۷ دو دور تنش در خلیج فارس بین سه کشور عربستان سعودی، بحرین و امارات متحده عربی از یک سو با قطر از سوی دیگر را از نزدیک دیده‌اند و کاملاً آگاه هستند که فشارها بر قطر تنها ظرف چند هفته پس از به قدرت رسیدن امیر جدید این کشور آغاز شد. این عدم قطعیت‌های منطقه‌ای بدان معنی است که نخستین حرکت هیثم به عنوان سلطان جدیدی که با چالش‌هایی هم رو به رو است باید مورد پسند پایتخت‌های عربی دو سوی خلیج فارس باشد.
