جمله – گروه اقتصادی: کمتر کسی است که اعتراف نکند وضعیت اقتصاد بین المللی ایران بسیار وخیم است و علی رغم ادعاهای فراوان دولتی ها مبنی بر افزایش صادرات و فروش نفت، آنچه در صحنه عمل به چشم می آید بدتر شدن روزبه‌روز وضعیت اقتصادی ایران است که اصلی‌ترین دلیل آن را باید تحریم های […]
جمله – گروه اقتصادی: کمتر کسی است که اعتراف نکند وضعیت اقتصاد بین المللی ایران بسیار وخیم است و علی رغم ادعاهای فراوان دولتی ها مبنی بر افزایش صادرات و فروش نفت، آنچه در صحنه عمل به چشم می آید بدتر شدن روزبه‌روز وضعیت اقتصادی ایران است که اصلی‌ترین دلیل آن را باید تحریم های گسترده ایالات متحده و همراهی اروپایی ها با آن پس از ورود ایران به جنگ روسیه و اوکراین دانست.
«بایدن» که تا اواخر تابستان سالجاری همچنان به بازگشت به برجام امیدوار بود حالا تقریبا از این معاهده بین المللی قطع امید کرده و مدتی است که لابی های گسترده ای را برای انزوای ایران آغاز کرده است که نخستین قدمگاه آن همسایگان
ایران است.
از آنجا که در دولت رییسی همه چیز مخفی و محرمانه است، بسیاری از ناظران معتقدند وضعیت به شدت بدتر از آنچیزی است که دولت اعلام می کند وگرنه دلیلی ندارد مدیران گمرگ و بنادر بگویند سرمایه گذران خارجی
محرمانه هستند.
هرچه امیدها به احیای برجام کمرنگ تر می شود فشار آمریکا بر همسایگان ایران و اصلی ترین کشورهای طرف معامله افزایش پیدا می کند. نمونه بارز آن را می توان در رایزنی های اخیر مقامات عراقی و آمریکایی برای کاهش رابطه تجاری با ایران دید.
عراق که ۸ سال با ایران جنگید و بعد از به وجود آمدن داعش نیز تا آستانه فروپاشی رفت اما ایران به کمکش آمد حالا مثل هرکشور عاقل دیگری منافع ملی را به نوستالژی رفاقت ترجیه داده و قرار است درصورتیکه اجماع جهانی علیه برنامه هسته ای ایران دوباره همچون دوران اوباما شکل بگیرد در کنار تحریم کنندگان بایستد نه ایرانیان.
آمریکا همزمان روسیه را نیز در شعاع تحریمی بزرگتری قرار می دهد و ایران را نیز بر اساس ادعای ارسال پهباد به این کشور در همان دایره قرار می دهد. بر اساس آخرین اخبار رسیده؛ آمریکایی ها قصد دارند دست ایران و روسیه را از بازار امارات متحده عربی کوتاه کرده و به مرور زمان به انزوای این دو کشور به نفع خودشان و اسرائیل کمک کنند.
نمونه بارز این تلاش ها را می توان در سفر اخیر مقامات تحریمی آمریکا به امارات متحده دید. معاون وزارت خزانه داری آمریکا در امور تحریمی، در سفر به امارات متحده عربی و دیدار با مقامات و صاحبان کسبوکار این کشور هشدار داد که اگر تحریم‌های آمریکا به خصوص علیه روسیه و ایران را جدی‌تر اجرا نکنند، با عواقبی روبرو خواهند شد. یک مقام ارشد وزارت خزانه داری آمریکا روز دوشنبه وارد امارات متحده عربی شد تا به تاجران منطقه‌ای هشدار دهد که کمک به مسکو برای دور زدن تحریم‌ها بدون عواقب نخواهد بود. برایان نلسون، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، با مقامات ارشد دولتی از چندین وزارتخانه امارات متحده عربی نیز دیدار کرد و با آنها درباره «مبارزه با راه‌های فرار از تحریم‌های آمریکا، به‌ویژه در مورد روسیه و ایران» و همچنین درباره «جدیّت ایالات متحده درباره انجام اقدامات بیشتر علیه کسانی که تحریم‌ها را دور می‌زنند یا فرار از آنها را تسهیل می‌کنند» صحبت کرد.
وزارت خزانه داری ایالات متحده پیشتر هشدار داده بود که «افراد و مؤسساتی که در حوزه‌های مجاز قضایی فعالیت می‌کنند از جمله امارات و ترکیه، اگر در مورد تحریم‌ها جدی‌تر عمل نکنند، ممکن است دسترسی به بازارهای جی۷ را از دست بدهند». آمریکا بارها از متحدان خاورمیانه‌ای خود خواسته است تا از تلاش‌های این کشور برای کند کردن ماشین جنگی روسیه حمایت کنند، اما چنین تهدیدهایی به صورت عمومی علیه متحد نزدیکی مانند امارات متحده عربی نادر است.
جاستین واکر، رئیس سازمان جهانی مبارزه با پولشویی (ACAMS) به سی‌ان‌ان گفت: «چیزی که اکنون می‌بینیم بیشتر برای ارسال پیام به منطقه است، برای نشان دادن جدی بودن این تحریم‌ها. ایالات متحده تلاش می‌کند بگوید: «اگر می‌خواهید با روسیه تجارت کنید، پس بکنید، اما دیگر نمی‌توانید با ما تجارت کنید.»
این تهدید بسیار بزرگی بر کشورهای عربی به خصوص امارات است که آمریکا اصلی ترین شریک تجاری، سیاسی و اقتصادی آنهاست. بنابراین با افزایش فشارها باید در آینده نزدیک شاهد دوری هرچه بیشتر امارات از جمهوری اسلامی ایران و روسیه بود. اگر امارات به عنوان اصلی ترین شریک تجاری همسایه ایران تحت دستور آمریکا مبنی بر تحریم کشورمان قرار بگیرد، تنها چین و روسیه و افغانستان برای تجارت باقی خواهند ماند.
به خصوص آنکه هندوستان نیز بعد از انتقادهای فراوان غربی ها از آنها به دلیل بی‌طرفی در جنگ روسیه و اوکراین به دنبال بازسازی روابط خود با غرب است و به همین دلیل بعید است که روابطش با ایران به خصوص در حوزه اقتصادی و سیاسی را افزایش دهد.
رویکرد وزارت خارجه نیز که وزیرش به چند کشور بی خاصیت آفریقایی و کشورهای تحت فشار آمریکای لاتین سفر کرده به خوبی نشان می دهد که ایران به دنبال شرکایی قدکوتاه است که باید برای همکاری با کشور مهمی مثل ایران التماس کنند، اما حالا این ایران است که باید دست به التماس بزند تا جایی کوچک برای خود در این ممالک باز کند.
نکته تاسفبار این است که مسئولان داخلی ایران به تجارت ۵۰۰ میلیون دلاری با برخی از این کشورها افتخار می کنند، حال آنکه این رقم ناچیز حتی استهلاک تجارت و سرمایه گذاری را نیز جبران نمی کند و تنها حکم نوعی ژست بین المللی برای کشورمان را دارد که آن را نیز کسی جدی نمی گیرد.
اما بحث رابطه ایران و امارات بسیار فرق می کند. زیرا این کشور مقصد اصلی صادرات و واردات ایران است و بسیاری از تجار ایرانی در دبی، ابوظبی و شارجه صاحب کسب و کار هستند، اما آمریکا پیشتر نهادها و افرادی در امارات متحده عربی را به دلیل فرار از تحریم‌ها، مورد تحریم قرار داده بود و اخیراً نیز واشنگتن دو شرکت حمل‌ونقل هوایی مستقر در امارات را به اتهام همکاری با یک شرکت ایرانی تحریم شده برای انتقال ادعائی پهپادهای ایرانی، پرسنل و تجهیزات مرتبط با آنها از ایران به روسیه تحریم کرد.
بی شک امارات که برنامه های بلندپروازانه ای برای توسعه به خصوص در حوزه فناوری دارد، تجارت اندک و پردردسر خود با ایران را به رابطه پرفایده و بی دردسر با آمریکا ترجیه نخواهد داد و به همین خاطر است که ایران باید خود را برای یک انزوای بزرگ تجاری در سطح منطقه آماده کند.
شاید همین سیگنال هاست که موجب شده دولت رییسی دست به حراج دارایی های مردم که به امانت نزد دولت است بزند و به قول «احمد توکلی» در جایگاه معتادی بنشیند که دیگر چیزی جز فرش زیر پای خود برای فروش ندارد.
نشانه های اثرگذاری فشار تحریمی بر امارات به خاطر رابطه با ایران را می توان در بیانیه اخیر این کشور به خوبی دید. در بیانیه‌ای که روز جمعه در خبرگزاری دولتی امارات متحده عربی منتشر شد، آمده که در جریان این سفر، مقامات ایالات متحده و امارات در مورد تقویت همکاری‌ها در «برنامه‌های تحریمی در سراسر جهان» صحبت کردند.
بر اساس این بیانیه، دو طرف همچنین در مورد مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در سطح داخلی و بین المللی گفتگو کردند.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند در این دور جدید همکاری های تحریمی آمریکا هدف اصلی روسیه است و ایران نیز قربانی همین هدف شده است. چه بسا اگر ایران نیز مثل همه کشورهای جهان در این جنگ بی طرف می ماند تا این اندازه در معرض تهدید و فشار قرار نمی گرفت.
امارات ده‌ها میلیارد دلار در اقتصاد آمریکا سرمایه‌گذاری کرده است که عمدتاً از محل صندوق‌های سرمایه‌گذاری دولتی این کشور بوده است. بر اساس گزارش روزنامه دولتی نشنال ابوظبی، در سال ۲۰۲۰ سرمایه‌گذاران اماراتی حدود ۴۵ میلیارد دلار جریان سرمایه به ایالات متحده منتقل کرده‌اند. این یک افزایش ۶۵ درصدی نسبت به سال قبل است.
تجارت دوجانبه بین ایالات متحده و امارات متحده عربی در سال ۲۰۲۱ از ۲۳ میلیارد دلار فراتر رفت. به گفته سفارت امارات در واشنگتن، ششمین مازاد تجاری بزرگ را در میان شرکای تجاری آمریکا در سطح جهان، امارات دارد و شراکت اقتصادی نزدیک بین دو کشور عامل بیش از ۱۲۰,۰۰۰ شغل برای آمریکایی‌ها است.
این در حالی است که رویای ایرانی ها رساندن حجم تجارت خود با امارات به ۴۰ میلیون دلار است. رویایی که بعید است با حضور این مدیران و ادامه این وضعیت امکان تحقق داشته باشد. اما فعلا تجارت این دو کشور با هم به زحمت به ۱۵ میلیارد دلار می رسد و معلوم است که امارات چشم انداز رابطه تجاری ۵۰ میلیارد دلاری با آمریکا را که شامل دریافت فناوری های پیشرفته است به رابطه با کشوری پردردسر مثل ایران ترجیه می دهد. حال باید منتظر ماند و دید دولت قوی و مردمی آقای رییسی بعد از صرف ناهار چه فکری برای این دردسر تجاری تازه خواهد کرد.
